تحلیل و بررسی توان مندی سنایی غزنوی در بکارگیری هنری قرآن

ادبیات تعلیمی و غنایی ما، بویژه در بخش عرفانی، از سرچشمه ی فیاض انوار تجلی حق و سخنان پیام آور راستین که: «و ماینطق عن الهوی» بهره ها گرفته است؛ چنانکه مطالعه ی آن آثار، پس از گذشت قرن ها، تاریکی را از دل ها می زداید و به انوار حق منور می گرداند؛ از این رو، آثار سنایی، عطار، مولوی، سعدی، حافظ و ... که از این آب حیات برخوردار شده-اند، زندگی جاوید یافته اند. سنایی، پدر شعر عرفانی فارسی، یکی از این بزرگان آسمان ادب ایران می باشد. او در قصیده ای، مهارت و هنرمندی خود را در بکارگیری قرآن کریم و احادیث نشان داده است. موضوعی که نگارنده در این گفتار قصد بررسی و تحلیل دقیق تر آن را دارد. سنایی غزنوی، در این قصیده ی جذاب و دلنشین، از روی تفنن و هنرنمایی و به شیوه ی التزام، تمام بیت ها را با زیور آیات و احادیث زینت بخشیده است؛ بویژه اینکه این زیورهای نورانی را، علاوه بر مصراع نخست بیت ها، در مصراع دوم در جایگاه قافیه به طریق اقتباس، تلمیح، ترجمه، حل، عقد، درج و تضمین به کار برده است. لازم به یادآوری است سنایی از شعر و ادب عرب اطلاع و آگاهی های فراوانی داشته است. چیزی که در لابه لای آثار او به خوبی مشهود است.

Keywords:

قرآن کریم , ادب عرب , شعر فارسی , سنایی , اقتباس و تلمیح , ترجمه , حل و عقد