مهین حاجی زاده - استادیار دانشگاه تربیت معلم آذربایجان
علی فضا مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد

غربت گزینی یا اغتراب در معنای عام کلمه، پدیده ای است که سابقه ای به قدمت زندگی بشری داشته و همواره یکی از دغدغه های زندگی بشری بوده است؛ زیرا چه بسیار افرادی که از اجتماعات انسانی گریزان بوده و یا از نحوه ی عملکرد حاکمان خود، تنفر داشته اند که در هر دو صورت زمینه ی پیدایش این پدیده در میان افراد بشری فراهم گردیده است. سابقه ی این امر نیز در معنای خاص، یعنی غربت گزینی ادبی که مد نظر این مقاله است، به دوره ی ادبیات جاهلی بر می گردد. پس از آن در دوره های ادبی متاخر نیز بحث غربت-گزینی، مورد توجه شعرا بوده و در اشعار آنان نمود داشته است. مصداق بارزتر این موضوع را می توان در ادبیات معاصر عربی مشاهده نمود؛ زیرا اسباب و عللی از جمله عوامل سیاسی و اقتصادی و نیز شرایط موجود دوره ی معاصر، باعث تشدید این پدیده در ادب معاصر گردیده است. مقاله ی حاضر، موضوع غربت گزینی در شعر بدر شاکر السیاب، شاعر معاصر عراقی را بررسی کرده و ضمن بیان انواع اغتراب در شعر ایشان، به عوامل پیدایش این انواع نیز اشاره می کند. بدیهی است که شرایط روحی و جسمی شاعر و دیگر شرایط موجود زمانی و مکانی از جمله عوامل پیدایش این غربت گزینی ها نزد شاعر می باشد.

غربت گزینی, شعر معاصر عرب, شعرعراق, بدر شاکر السیاب