جهانگیر واحدی اسب سمده - کارشناس ارشد دانشگاه موسسه آموزش عالی فروردین
حسین فروغی نیا - استادیار دانشگاه موسسه آموزش عالی فروردین

تردیدی نیست که مجموعه مشخصی تحت عنوان حقوق بین الملل هرچند تا گذشته های نه چندان دور مطرح نبوده و نام حقوق بین الملل نیز برای اولین بار به وسیله «بتنام» مطرح گردیده است و «گروسیوس» کشیش و حقوقدان هلندی نیز که به عنوان پدر حقوق بین الملل شناخته شده است کتاب خود را تحت عنوان جنگ و صلح تالیف نموده نیز بخثی تحت عنوان حقوق بین الملل ندارد، بلکه در این کتاب مقرراتی را پیشنهاد می کند که لازم است ملل اروپایی، آن را در جنگ های میان خود به کار گیرند. ولی در عین حال بحث از حقوق بین الملل اسلامی از جهات متعددی لازم به نظر می رسد. چه این که: اولا روابط بین الملل از پدیده های عصر حاضر نیست و تا آن جا که تاریخ نشان می دهد ملت ها و دولت ها در ارتباط با یکدیگر بوده و چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح، اصول و مقرراتی را هرچند در قالب مقررات اخلاقی مراعات می کرده اند. آیین مقدس اسلام که یک آیین جهانی و بنیان گذار یک تمدن اجتماعی خاص خود است، نمی تواند در زمینه حقوق بین الملل مقرراتی عرضه نکرده باشد و می توان گفت مقررات عرضه شده در زمینه حقوق بین الملل از همان آغاز پیدایش اسلام به مراتب گسترده تر وجدی تر و پررنگ تر از حقوق و مقررات داخلی نظام اسلامی بوده است و لذا آیات بسیاری از قرآن کریم ناظر به روابط بین الملی مسلمانان و غیر مسلمانان و چگونگی این روابط در زمان صلح و جنگ هستند که به اعتقاد ما این مقررات اسلامی زمینه ساز پیدایش حقوق بین المللی در جهان بوده و فقهای اسلام از همان آغاز تالیفاتی مستقل در زمینه حقوق بین الملل داشته اند. بنابراین جا دارد که برای حسن روابط دولت های مسلمان که بخش عظیمی از اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل می دهند یک مقایسه تطبیقی آن چه اسلام پیشنهاد کرده، با آن چه امروزه به عنوان حقوق بین الملل مطرح است داشته باشیم، لذا مطلبی تحت عنوان «اسلام وحقوق بین الملل» عرضه می شود.

اسلام، سکولاریسم، حقوق بین الملل، جهانبینی، حقوق بشر