علی اصغر شعاعی - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
سیدایثار حسن شاه - دانشجوی دکتری دانشگاه جامعه الوصطفی العالمیه

در تفاسیر اسلامی درباره آیات اولیه سوره معارج که درباره عذاب حتمی و فوری خداوند صحبت می کنند که براثر درخواست فرد با گروهی بر آنان نازل شد. در گ ونه شان نزول ذکر شده است. بر اساس یکی از آن ها، فرد مورد ابتلای این عداب الهی یکی از افراد مشترکان عرب بوده است که تحقق آن عذاب الهی نیز به صورت کشته شدن فجیع او در جنگ بدر بوده است؛ اما بر اساس شان نزول دیگر، آیات مذکور در رابطه با اعلان ولایت امام علی علیه السلام در غدیر عم و انکار آن توسط شخصی از منافقان و در نتیجه آن درخواست عذاب الهی و نازل شدن آن بر شخص مذکور می باشند. مستند هر دو شان نزول مذکور روایات آمده در این زمینه هستند. در مقاله حاضر که با روش توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفته است، با بررسی سندی و محتوایی هر دو گونه روایات این نتیجه به دست آمده است که روایات شان نزول دوم از جهت سند و دلالت نه تنها ضعف ندارند بلکه از جهاتی همچون کثرت احادیث، نقل مخالفین، موافقت با مضمون آیات و ... نسبت به روایات مقابل که از ضعف های زیاد سندی و دلالتی برخوردار هستند، قوی تر و نزدک به واقع و حقیقت هست.

سوره، معارج، شان نزول، غدیر خم، ولایت امام علی