مجتبی یحیی آبادی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران، صندوق پستی: ۱۹۹-۸۱۷۸۵

مقایسه دو گونه کرم خاکی Eisenia fetida و venetaDendrobaena در تولید ورمی کمپوست از دو ماده آلی کمپوست زباله شهری و کود گاو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون T نشان داد اختلاف در افزایش نیتروژن در هر دو بستر توسط دو گونه کرم معنی دار نبوده است. فسفر کل در محصول نهایی ورمی کمپوست در هر دو بستر افزایش داشته است (۰/۰۵˂p)، اما اختلاف فعالیت دو گونه کرم خاکی در افزایش فسفر در ورمی کمپوست کود گاو از نظر آماری معنی دار نبوده و در ورمی کمپوست زباله شهری معنی دار بوده (۰/۰۵˂p) و از این­رو، گونه آیزنیا فتیدا عملکرد بهتری از خود نشان داده است. در بستر کود گاو اختلاف آماری معنی داری در میانگین بیش ­ترین تعداد کرم در دو گونه، وجود ندارد هم ­چنین اختلاف دو گونه کرم خاکی از نظر میانگین تعداد کوکون برای هر کرم در روز نیز معنی دار است (۰/۰۵˂p). مقایسه صفات زیستی دو گونه کرم خاکی در بستر کمپوست زباله نشان می دهد با وجودی که اختلاف دو گونه از نظر میانگین کلی تعداد کوکون، میانگین تعداد کوکون برای هر کرم و میانگین تعداد کوکون برای هر کرم در روز، معنی دار است (۰/۰۵˂p) و E. fetida  عملکرد بهتری از خود نشان داده است، با این ­حال دو گونه از نظر میانگین بیش ­ترین تعداد کرم، اختلاف معنی داری ندارند. در مجموع کرم های E. fetidaسرعت رشد بیش ­تری دارند و چرخه تکثیر آن ­ها کوتاه تر است. نتایج نشان داد کرم های خاکی D. venetaشباهت زیستی زیادی با E. fetida دارد و قابلیت مناسب این گونه باعث می شود تا بتوان از این کرم خاکی نیز در فرآیند تولید ورمی کمپوست استفاده نمود.

کرم های خاکی, اپی جییک, کود گاو, کمپوست زباله