مطالعه آسیب شناسی بافت آبشش کفشک زبان گاوی (Cynoglossus bilineatus) در آب های ساحلی استان هرمزگان

آبشش ماهیان در تماس مستقیم با محیط آب بوده و از این رو نسبت به آلاینده­ های محیط، آسیب ­پذیر است. در این مطالعه، ۲۰ ماهی بالغ کفشک زبان گاوی در فصل تابستان سال ۱۳۹۱، از ایستگاه­ های بندر­کنگ و بندرعباس در آب­ های ساحلی استان هرمزگان نمونه ­برداری و مورد مطالعه آسیب­ شناسی بافت آبشش قرارگرفتند. پس از مراحل برش ­گیری و رنگ ­آمیزی، گروه­ بندی آسیب­ های آبشش انجام گرفت و شاخص تغییرات آسیب شناسی بافت برای هر ایستگاه محاسبه گردید. در بندرکنگ این شاخص، در محدوده آسیب­ های اندک قرار داشت. در مقابل در ایستگاه بندرعباس تغییرات بافتی شدید و برگشت ­ناپذیر در آبشش مشاهده شد. این تغییرات شامل برآمدگی اپی تلیوم از غشای پایه و ایجاد ادم بافتی، هیپرپلازی سلول­ های اپی­ تلیالی و چسبندگی تیغه ­های آبششی مجاور، چماغی­ شدن انتهایی تیغه­ ها، نفوذ لوکوسیتی، آنوریسم و احتقان خون، نکروز و تخریب سلولی بودند. علت این آسیب­ های بافتی  مشاهده­ شده در ایستگاه بندرعباس، ممکن است اثرات عوامل استرس ­زا زیست محیطی از جمله آلاینده­ ها باشد که در این شهر، به­ دلیل مجاورت با اسکله و پالایشگاه­ ها، شدت بیش ­تری دارند. آبشش بافت حساسی در مقابل آلاینده­ ها بوده و نشانگر زیستی مناسبی جهت پایش محیط می­ باشد. به­ همین خاطر استفاده از تجزیه و تحلیل­ های آسیب ­شناسی بافت آبشش ماهیان، به ­خصوص ماهیان کفزی، می ­تواند به­ عنوان ابزاری برای ارزیابی دقیق ­تر کیفیت محیط ­زیست در منطقه باشد.

Keywords:

بافت آبشش , نشانگرهای زیستی , ماهی کفشک زبان گاوی , استان هرمزگان