حامد فخرآبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
مرتضی خوش سیمای چنار - دانشجوی دکترا آبیاری و زهکشی / گروه آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناورزی کشاورزی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

بیوچار به عنوان اصلاح کننده آلی خاک، سبب بهبود ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش فراهمی عناصر غذایی، کاهش آبشویی عناصر و در نهایت افزایش تولیدات زراعی می شود. تنش رطوبتی نیز یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان است. خاک های مناطق خشک حاوی مقدار کمی مواد آلی بوده و به دلیل pH بالا، با مشکل کمبود عناصر غذایی روبه رو هستند. این مطالعه به منظور بررسی اثر بیوچار بر رشد و غلظت عناصر غذایی در گیاه ریحان تحت تنش آبی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کرج انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری کامل، ;کم آبیاری ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه ریحان (a۱, a۲, a۳) و سه سطح کاربرد بیوچار ۱۰، ۵ و ۰ درصد حجمی هر گلدان (b۱, b۲, b۳) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورفولوژیکی اندازه گیری شده (وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه) نشان داد که این صفات تحت تاثیر سطوح مختلف کم آبیاری و کاربرد بیوچار اختلاف معنی داری داشتند؛ به طوری که بالاترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار آبیاری کامل و کاربرد ۱۰ درصد حجمی بیوچار (a۱b۱) و پایین ترین مقدار آن در تیمار کم آبیاری ۵۰ درصد نیاز آبی و بدون کاربرد بیوچار (a۳b۳) مشاهده شد. بیشترین درصد عناصر غذایی نیتروژن (۲.۸۳درصد)، فسفر (۰.۱۶ درصد) در تیمار تنش آبی متوسط و کاربرد ۱۰ درصد حجمی بیوچار (a۲b۱) و بالاترین درصد پتاسیم (۱.۲۱ درصد) در تیمار a۳b۱ مشاهده شد. همچنین بالاترین بهره وری آب بر اساس وزن تر (۳.۵۳ کیلوگرم بر مترمکعب) و خشک (۰.۴۴ کیلوگرم بر مترمکعب) برگ گیاه ریحان در تیمار a۳b۱ بدست آمد. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که کاربرد بیوچار در شرایط تنش آبی نقش موثری در بهبود جذب عناصر غذایی داشته که در نهایت منجر به افزایش رشد رویشی و بهره وری آب گیاه ریحان می شود.

بیوچار, تنش آبی, رشد گیاه, ریحان, بهره وری آب