محمد تقی ایمان - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز
دانش پورجم

رفتار جمعی محور اساسی جامعه شناسی سیاسی معاصر است و یکی از پدیده های اجتماعی است که از دیرباز نظام های سیاسی را به چالش طلبیده است. این مقاله به بررسی عوامل موثر بر گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز به رفتار جمعی می پردازد. در تبیین رفتار جمعی از چارچوب نظری نیل اسملسر استفاده شده است و از منظر رهیافت ساختی کارکردی رفتار جمعی و سازه های موثر بر آن شناسایی و شاخص سازی شده است. نتایج این تحقیق که از یک نمونه ۴۱۰ نفری به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از تکنیک محاسبه حجم نمونه کوکران از جامعه آماری ۹۳۲۶ نفری انتخاب شده اند‍‍، نشان می دهد که متغیرهای سن، سطح تحصیلات والدین، میزان استفاده از تلویزیون، رایانه، اینترنت، ماهواره، جنسیت، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال، وضعیت سکونت، خاستگاه اجتماعی و قومیت دانشجویان با میزان تمایل آنان به رفتار جمعی رابطه معنی دار دارند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که میزان استفاده از اینترنت، جنسیت و میزان تماشای تلویزیون به عنوان مهم ترین متغیر ظاهر شده اند که در مجموع توانسته اند ۱/۱۵ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند. به طور کلی یافته های تحقیق نشان می دهد که میزان استفاده از اینترنت قوی ترین رابطه مثبت را با تمایل به رفتار جمعی دارد و پس از آن میزان استفاده از تلویزیون و سن، رابطه معکوس با رفتار جمعی دارند.

شرایط مساعد ساختاری, فشار ساختاری, عقاید تعمیم یافته, عوامل تسریع کننده, بسیج مشارکت کنندگان, کنترل اجتماعی