مجید رضا عرفانیان تقوایی - استادیار بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد
حبیب الله اسماعیلی - استادیار آمارزیستی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
حمید صالح پور - متخصص بیماری های اعصاب و روان (روانپزشک)

اعتیاد یکی از پدیده های شوم اجتماعی است، که نه تنها بر روی زندگی فرد معتاد تاثیرات سویی دارد، بلکه اطرافیان و بستگان فرد معتاد نیز در معرض خطر آسیب های متعدد این پدیده اجتماعی قرار می گیرند. این که دلایل عدم رضایت مندی همسر معتاد متشکل از چه عواملی است و کمیت وکیفیت رضایت مندی در فرد معتاد وهمسر او تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله سن آنان، سطح سواد آنان و مشابه آن، چگونه تغییر می کند و همچنین تلاش در جهت ارائه روش هایی که به ایجاد ارتباط و نفوذ به دنیای معتاد می انجامد، منجر به شکل گیری احساسات مثبت در بیمار شده، که خود گام مثبتی در راستای بهبودی او به شمار خواهد آمد. میزان رضایت مندی معتادین وهمسران آنان در رابطه با عوامل مختلف و تفاوت های میان آن دو، هدف انجام پژوهش حاضر بوده است . روش کار: تعداد ۷۳ نفر معتاد متاهل تک همسر و همسرانشان از جامعه پژوهش انتخاب شده اند که در مجموع تعداد کل نمونه برابر ۱۴۶ نفر می باشد. نمونه ها مراجعه کنندگان به کلینیک درمان و ترک اعتیاد؟ ! مشهد بوده که به پر کردن پرسش نامه ها تمایل داشته اند. روایی وپایایی پرسش نامه مورد تایید قرار گرفت. متغیرهای مورد بررسی شامل تحصیلات، نوع ماده مصرفی، مدت اعتیاد و رابطه خویشاوندی با همسر معتاد و شاخص رضایت زناشویی است، که ابزاری روا برای اندازه گیری میزان، شدت و یا دامنه مشکلات زن یا شوهر در رابطه زناشویی می باشد. جهت تعیین پایایی ابزار از آلفای کرونباخ استفاده شده است. دسته بندی میزان رضایت مندی بر اساس z-score انجام گردید. نتایج : در جمعیت مورد بررسی شامل ۱۴۶ نفر معتادین وهمسران آنها، در سه گروه شامل گروه " شوهر معتاد، زن غیر معتاد " ۹۰ نفر گروه " زن معتاد، شوهر غیر معتاد " ۲۶ نفر و گروه " زن وشوهر معتاد " ۳۰ نفر، میزان رضایت مندی آنان اعم از زن و مرد در سطح متوسط ارزیابی گردید. آزمون و یلکاکسون تفاوت معنی داری را بین سطوح رضایت شوهران ( که غالبا خود معتاد بودند ) و همسران آنها که غالبا غیر معتاد بودند نشان نداد ( ۷۶/۰=p). بین رضایت زناشویی معتادان و سن (۰۱۲/۰=p)، تحصیلات (۰۲۹/۰=p) و نوع ماده مصرفی آنها ( ۰۴۵/۰=p) ، رابطه معنی داری وجود داشت، اما بین رضایت زناشویی معتادان و مدت اعتیاد آنها رابطه معنی داری وجودنداشت. بحث: از آن جا که میزان رضایت مندی زناشویی معتادین مراجعه کننده برای ترک اعتیاد وهمسران آنها، در این مطالعه، در حد متوسط مورد ارزیابی قرارگرفت و این خود در تقابل نسبی با نقش مخرب اعتیاد در روابط عاطفی خانواده قراردارد، لذا به نظر می رسد که عوامل رفتاری وشخصیتی دیگری که کمتر متاثر از فرآیند اعتیاد در افراد معتاد وهمسران آنان بوده در شکل گیری این میزان رضایت مندی دخالت داشته باشد که از آن جمله می توان به عزم بیمار و حمایت همسر او در جهت ترک اعتیاد اشاره داشت که نتیجه حاصل از آن و تلاش های مثبتی که در راستای آن به انجام می رسد در ایجاد رضایت مندی معتاد و همسرش موثر می باشد.

اعتیاد, رضایت زناشویی, زوجین