مهشید ده بزرگی - کارشناسی ارشد پژوهش هنر،موسسه آموزش عالی هنر شیراز
علی اکبر جهانگرد - استادیار موسسه آموزش عالی هنر شیراز

این جستار در صدد واکاویی و شناسایی معنا و ارتباط فرهنگی است، که قرن های متمادی مردم ایران با روایت های نقالان برقرار کرده اند. اهداف این پژوهش دستیابی به شناسایی تولید نشانه و معناهای جدید در ساختار طومار هفت لشکر است. "هفت لشکر" مجموعه ایی از روایات های کهن حماسی ایران است که بر اساس ادبیات شفاهی ایران در حوزه نقالی به تاریخ ۱۲۹۲ هجری قمری در قالب طومار مکتوب شده است. برای دست یابی به اهداف این پژوهش به شیوه ی توصیفی تحلیلی از نوع بنیادی اقدام به گردآوری اطلاعات مکتوب شده است. داده ها بر اساس دو محور همنشینی و جانشینی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. ساختار طومار"هفت لشکر" به عنوان یک نظام مستقل روایی، حامل روایت هایی است که همنشین شدن این روایت ها در کنار یکدیگر یک کلان روایت را شکل می دهد. دربحث محورهمنشینی روایت ها، شاهد تولید نشانه هویت، ایرانی- اسامی هستیم. در بحث جانشینی بر اساس مولفه حضورعناصر اسامی وغیاب عناصر زردشتی این معنا شکل می گیرد که دراذهان راویان تاریخ شفاهی پادشاهی حماسی ایران، همواره یک تاریخ یکپارچه اسامی بوده است و تاریخ ایران به دو دوره ی پیش و پس از اسام منفک نشده است در نتیجه راویان بازتاب دهنده ی هویت فرهنگی شیعه ایران زمین هستند که این امر موجب شده است در این روایت ها تاریخ ایران زمین به عنوان یک سرزمین اسامی شیعه از دیگر کشورهای اسامی عرب متمایز شود.

طومار هفت لشکر، معنا، ارتباط، روایت، نشانه شناسی