امیر قلی زاده - Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization
مهدی غفاری - Oil Crops Research Department, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization
کمال پیغام زاده - Crop and Horticultural Science Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization
شهریار کیا - Crop and Horticultural Science Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization

آفتابگردان یک محصول مهم زراعی است که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. در این پژوهش برای مطالعه روابط متقابل میان صفات مختلف و هیبریدهای جدید آفتابگردان از روش بای پلات ژنوتیپ- صفت استفاده شد. برای این بررسی، تعداد ۲۴ هیبرید جدید آفتابگردان به همراه رقم گلسا در ایستگاه پژوهش های کشاورزی گرگان در قالب طرح لاتیس ساده (۵×۵) با دو تکرار در سال زراعی ۱۳۹۹ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات وزن هزاردانه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، قطر ساقه، طول برگ، عرض برگ و طول دمبرگ همبستگی مثبتی را با عملکرد دانه داشتند. همچنین همبستگی منفی بین عملکرد دانه با صفات فنولوژیکی و ارتفاع بوته مشاهده شد، بنابراین می توان نتیجه گرفت که بهبود عملکرد دانه باعث بهبود همزمان زودرسی و پاکوتاهی می شود. بر اساس نمایش چندضلعی بای پلات، ژنوتیپ های شماره ۵ و ۱۹ مطلوب ترین و مناسب ترین ژنوتیپ ها برای عملکرد دانه و صفات مرتبط با عملکرد بودند. بر اساس بای پلات ژنوتیپ فرضی ایده آل، ژنوتیپ های شماره ۳، ۲ و ۱۰ از نظر همه صفات مورد بررسی، بهتر از سایر ژنوتیپ ها بودند. همچنین نتایج نشان داد که بیشتر صفات دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت های بین ژنوتیپ ها را به خوبی آشکار کنند. صفت قطر ساقه نزدیک ترین صفت به صفت ایده آل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.

Sunflower, Ideal genotype, Seed yield, Correlation, آفتابگردان, ژنوتیپ ایده آل, عملکرد دانه, همبستگی