روح الله محمدعلی نژاد عمران - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
حسام امامی دانالو - فارغ التحصیل دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

پنج آیه آغازین سوره علق، به سبب اخبار موجود مبنی بر ارتباط این آیات با آغاز نزول قرآن کریم و بعثت پیامبر اکرم (ص) در غار حرا، همواره مورد توجه اسلام پژوهان مسلمان و غیرمسلمان بوده است. اغلب محققان این آیات را جدا و بی­ارتباط با دیگر آیات این سوره می دانند. در نگاه نخست، ممکن است ارتباط و پیوستگی میان الفاظ و عبارات سوره های قرآن روشن نباشد و پیام قابل درکی از آن بر نیاید. مقاله پیش­ رو، بر اساس مدل ارتباطی نیل رابینسون (Neal Robinson)، که بر پایه تکرار شدن الفاظ استوار است، به تحلیل پیوستگی آیات سوره علق و نقد محتوای اخبار در باب نزول قرآن کریم پرداخته است. تعیین بخش های سوره، بررسی ارتباط میان بخش­های متوالی با کمک واژه های قلاب دار و در نهایت ارائه مدل آینه­ای، ارتباط بخش نخست سوره علق، یعنی آیات یک تا پنجم را با سایر بخش­ها، به طور کامل برقرار می کند و پیوستگی آیات این سوره که به چینشی حکیمانه تدبیر یافته، اثبات می شود. همچنین، نقد اخباری که بر اساس آنها، نزول آیات این سوره جدا از هم فرض شده است و نیز تاریخ­گذاری سوره علق نشان می­دهد که پنج آیه نخست سوره علق کاملا مرتبط با سایر آیات این سوره است.

اقرا, اسم, رب, سوره علق, پیوستگی, رابینسون