مطالعه علم سنجی پژوهش های حوزه وب معنایی

سابقه و هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین روند ظهور موضوع های برجسته و ترسیم ساختار فکری پژوهش های حوزه وب معنایی صورت گرفته است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر به روش علم سنجی و با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه برونداد های پژوهشی حوزه وب معنایی است که در بازه­ ی زمانی ۲۰۱۹- ۱۹۹۰ در مجلات پایگاه Web of Science نمایه شده است. به منظور گردآوری داده ها، کلیدواژه «Semantic Web» به دلیل جامعیت آن، در فیلد «Topic» که دربرگیرنده عنوان، چکیده و کلیدواژه است، از ابتدا تا سال ۲۰۱۹ مورد جستجو قرار گرفت. در ادامه داده های ۱۶۱۱۱ مدرک بازیابی شده، در تاریخ ۱۸ مهر ۹۹ (۹ اکتبر ۲۰۲۰) با فرمت «Plain Text» در دسته های ۵۰۰ تایی استخراج شد و در نهایت ۳۴ فایل در نرم افزار CiteSpace منتقل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که رشد اصلی حوزه وب معنایی در قرن ۲۱ رخ داده است. بیشترین آمار انتشارات مربوط به دو بازه­ ی زمانی ۲۰۱۱-۲۰۰۷ و ۲۰۱۶-۲۰۱۴ است. «Michel Dumontier» هم زمان با برخورداری از شکوفایی (۸/۵۰) و مرکزیت (۱۹) بالا در شبکه هم نویسندگی وب معنایی، تاثیرگذارترین نویسنده بود. در کل از بین ۶۲ دانشگاه همکار فعال در حوزه وب معنایی، دانشگاه «Karlsruhe» آلمان هم زمان بیشترین شکوفایی (۲۷/۵۶) و عملکرد را داشت. به علاوه در اشاره به طبقات موضوعی نوظهور وب معنایی، به ترتیب موضوعات علوم کامپیوتر و کاربردهای بین رشته ای، مهندسی، سیستم های کنترل و خودکارسازی و هوش مصنوعی مطرح شد؛ زیرا به طور هم زمان بالاترین مرکزیت و شکوفایی را داشتند. نتیجه گیری: تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان پژوهش های وب معنایی نشان داد که روند زمانی ظهور این واژگان در طی سال های مختلف از وب معنایی و XML شروع شده و اخیرا بر کلیدواژه های مدیریت دانش، تجارت الکترونیک، بازیابی اطلاعات، فراداده، سیستم های مبتنی بر دانش و قابلیت های همکاری شبکه متمرکز شده است.

Keywords:

Semantic Web , Scientometrics , Keyword co-occurrence , Scientific drawing , وب معنایی , علم سنجی , هم رخدادی واژگان , ترسیم علم