تاثیر توسعه ی مالی بر اقتصاد سایه ای در ایران: رویکرد هم انباشتگی، با لحاظ شکست ساختاری

در مطالعه ی حاضر به بررسی اثر توسعه ی مالی بر حجم اقتصاد سایه­ای در ایران طی دوره­ی زمانی ۱۳۹۲-۱۳۵۳، پرداخته شده است. در این راستا از آزمون زیوت- اندریوز، برای بررسی ایستایی متغیرها و از آزمون سیکنن- لوتکیپول، برای آزمون هم­انباشتگی بین متغیرهای مدل استفاده شده است، که هر دو آزمون شکست ساختاری در متغیرها را در نظر می گیرند. با توجه به وجود رابطه هم­انباشتگی بین متغیرهای مدل، روش حداقل مربعات پویا (DOLS) به منظور برآورد رابطه ی مذکور مورد استفاده قرار گرفته و نتایج نشان داده است که شاخص توسعه ی مالی (شامل دو شاخص عمق مالی و شاخص کارایی مالی)، تاثیر منفی بر حجم اقتصاد سایه­ای در ایران دارد. هم چنین متغیرهای لگاریتم تولید حقیقی سرانه و درجه ی باز بودن تجاری در هر سه مدل، تاثیر منفی و معنی­داری بر حجم اقتصاد سایه­ای داشته­اند. تاثیر متغیر لگاریتم جمعیت و نرخ تورم بر حجم اقتصاد سایه­ای نیز مثبت بوده است که نشان می­دهد افزایش جمعیت و سطح عمومی قیمت­ها از کانال قاچاق کالا و سایر فعالیت­های غیرقانونی بر حجم اقتصاد سایه­ای می افزاید،لذا می­توان این طور استدلال کرد که در اقتصاد ایران، توسعه ی بخش مالی از مهم ترین عوامل موثر بر کاهش حجم اقتصاد سایه­ای و زیرزمینی تلقی می­شود و برنامه­ریزان و سیاست گذاران اقتصادی بهتر است در تصمیم­گیری­های خود این موضوع را مورد توجه قرار دهند. طبقه­بندی JEL: C۳۲،E۲۶ ،  G۳۲

Keywords:

اقتصاد سایه ای , توسعه ی مالی , آزمون زیوت- اندریوز , آزمون سیکنن- لوتکیپول , روش DOLS