حسین پناهی - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه تبریز
سکینه سجودی - دکترای علوم اقتصادی دانشگاه تبریز
مهنسا مرندیان - کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه تبریز

یکی از بندهای اصلی اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید داخلی و محدودسازی واردات، به ویژه در بخش هایی است که امکان تولید محصولات جایگزین واردات وجود دارد. این امر نیازمند تنظیم سیاست های دقیق تجاری است و برای حصول این مهم، شناخت ساختار واردات و کشش های قیمتی و درآمدی تابع تقاضای واردات امری ضروری می باشد. این ضرورت در مورد کالاهای حساس و حیاتی مانند دارو به مراتب بیش تر است، بنابراین، سیاست گذاری در حوزه ی واردات دارو از جمله تعیین سقف مقداری و یا وضع تعرفه ی وارداتی نیازمند اطلاع دقیق از درجه ی حساسیت تقاضای واردات این کالا به قیمت ها و درآمد و همچنین ضروری یا لوکس بودن داروی وارداتی برای مصرف کننده ی داخلی است. باوجود اهمیت این موضوع، مطالعات داخلی توجه چندانی به برآورد کشش های قیمتی و درآمدی واردات نکرده اند. هدف این مطالعه محاسبه ی کشش های قیمتی و درآمدی واردت دارو به صورت کلی و به تفکیک کشورهای عمده مبدا واردات در ایران (سوئیس، آلمان، فرانسه و سایر کشورها) و در فاصله ی سال های ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۳، با به کارگیری روش خود رگرسیون با وقفه های گسترده (ARDL) و روش سیستم تقاضای تقریبا ایده­آل درجه ی دوم با مبدا متفاوت (SDQUAIDS) است. نتایج نشان می دهد که کشش درآمدی و کشش قیمتی واردات دارو، هر دو کوچک تر از یک بوده و کشش درآمدی بزرگ تر از کشش قیمتی است. با برآورد این دو کشش به تفکیک مبادی وارداتی مذکور مشخص شده که کشش درآمدی واردات دارو از دو کشور فرانسه و آلمان بزرگ تر از یک است. همچنین کشش قیمتی واردات از تمامی مبادی مورد مطالعه کوچک تر از یک است.

واردات دارو, کشش قیمتی, کشش درآمدی, سیستم تقاضای تقریبا ایده آل درجه دوم با مبادی مختلف