ارتباط میان ساختار بودجهای دولت، فعل و انفعالات بخش پولی و تورم در اقتصاد ایران

میانگین نرخ تورم اقتصاد ایران طی دوره ۱۳۵۸-۱۳۸۹ برابر ۷۷/۱۸ درصد بوده است. به عقیده بسیاری از اقتصاددانان کسری بودجه دولت یکی از دلایل این تورم مزمن و نسبتا بالا بوده است. ازاین رو در این مقاله، ارتباط کسری بودجه و تورم بررسی میشود. پویاییهای بخش پولی اقتصاد ایران با سه رابطه همگرایی بلندمدت برابری بازار پول، برابری قدرت خرید و برابری تورم فیشر در چارچوب مدل SVARX بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که در بلندمدت، کسری بودجه عملیاتی از طریق دو کانال ترازهای حقیقی پول و سرکوب نرخ بهره، موجب افزایش قیمتها شده و به این ترتیب ماهیت پولی تورم تایید میشود. البته تورم اغلب از بودجه دولت سرچشمه میگیرد که از طریق کانالهای پولی موجب تورم می شود، و این تورم خود بر ترازهای حقیقی پول و نرخهای بهره تاثیر میگذارد. به علاوه، مشخص میشود که تورم عامل استمرار کسری بودجه عملیاتی دولت نیست؛ بلکه تداوم این کسری به مازاد تراز سرمایه و توان سرکوب دائمی نرخ بهره بستگی دارد. در کوتاهمدت، افزایش کسری بودجه عملیاتی و کاهش مازاد تراز سرمایه هر دو موجب افزایش کسری بودجه میشوند، اما آثار تورمی متفاوتی دارند. کاهش مازاد تراز سرمایه افزایش موقتی تورم را به همراه دارد، درحالی که افزایش کسری بودجه عملیاتی موجب افزایش نسبتا پایدار تورم، قیمت نسبی و نرخ ارز میشود. طبقه بندی JEL:  E۶۲, E۶۱, E۴۰, E۳۱  

Keywords:

ایران , تورم , کسری بودجه , مدل SVARX , همگرایی بلندمدت