امیرحسین اخوان - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین
اصغر عزیزیان - دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
دیوید تاربوتون - رئیس موسسه تحقیقات آب دانشگاه یوتا، آمریکا

از آنجاییکه تعیین پهنه های سیلابی رودخانه از اهمیت بالائی به ویژه در مطالعات مهندسی رودخانه، هشدار سیل و مدیریت سیلاب برخوردار است، در پژوهش حاضر به ارزیابی کارائی مدل متکی بر توپوگرافی HAND و مدل هیدرولیکی HEC-RAS در برآورد پهنه های سیلاب رودخانه سیمره، پرداخته شده است. همچنین برای به چالش کشیدن عملکرد دو مدل مذکور از تصاویر ماهواره ای Sentinel-۲ برای سیلاب مورخه ۱/۴/۲۰۱۹ رودخانه سیمره استفاده شد. نتایج بدست آمده از مدل واسنجی شده HAND در رودخانه سیمره، حاکی از عملکرد مناسب مدل مذکور در بدست آوردن پهنه سیلاب است. طبق نتایج بدست آمده از مدل HAND، میزان انطباق پهنه سیلاب در مقایسه با تصاویر ماهواره ای بالاتر از ۹۲ درصد و این در حالیست که در صورت استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS این میزان انطباق به حدود ۸۳ درصد محدود می گردد. همچنین متوسط اختلاف برآورد پهنه های سیلاب در طول بازه مطالعاتی بر اساس دو مدل HAND و HEC-RAS به ترتیب در حدود ۵/۸ و ۱۳ درصد بدست آمد. همانطور که ملاحظه می گردد، مدل HAND علی رغم ساختار نسبتا ساده و تعداد کم پارامترهای ورودی از عملکرد به مراتب بهتری نسبت به مدل هیدرولیکی برخوردار می باشد و لذا از آن می توان برای استخراج پهنه های سیلگیر رودخانه در کمترین زمان ممکن بهره برد. این مساله در رودخانه های بزرگ و عریض که مدل هیدرولیکی نیازمند زمان محاسباتی قابل توجهی است، نمود بیشتری دارد. همچنین در سامانه های هشدار سیل که امکان اجرای مدلهای هیدرولیکی به صورت آنلاین با چالشهای زیادی روبرو است از مدل HAND برای این منظور استفاده نمود.

پهنه سیلاب, منحنی دبی-اشل, مدل HAND, پیش بینی سیلاب, تصاویر ماهواره ای, مدل هیدرولیکی