رامین سپهری راد - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریتصنعتی
ژوبین اردوبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریتبازرگانی، گرایشبیمه، دانشگاه تهران

پر واضح است که بودجه ریزی یکی از مهمترین و تاثیر گذار ترین اتفاقاتی است که در تنظیم وضعیت کوتاه مدت اقتصادی یک کشور، و سازمان های فعال در آن نقش دارند. بودجه به عنوان بیان مالی عملیات دولت، مهمترین سند دولتی است که دستگاههای اجرائی را در دستیابی به اهداف سند چشم انداز و برنامه ای توسعه کشور و انجام اثر بخش وظایف خود یاری می رساند. نظام بودجه ریزی عملیاتی با هدف نتیجه محوری، تلاش می کند با پیوند اعتبارات بودجه ای به نتایج اقدامات دولت به اهداف صرفه جوئی، شفافیت، کارائی و اثر بخشی بودجه دست یابد. همچنین، بودجه ریزی عملیاتی با آگاه کردن تصمیم گیران به اطلاعات بهتر درباره نتایج هر برنامه و مجموعه برنامه هایی که برای نیل به اهداف مشترکی به کار می روندتوانائی تصمیم گیران را در ارزیابی درخواست های بودجه ای دستگاههای اجرایی افزایشمی دهد یکی از شیوه های استفاده از بودجه ریزی عملیاتی، هزینه یابی بر مبنای فعالیت - به عنوان یک روش محاسبه بهای تمام شده محصول- است (پیشنویس بخشنامه بودجه سال 1385 نیز بر عملیاتی کردن بودجه و محاسبه قیمت تمام شده فعالیتها و محصولات تاکید دارد). ضمناً یافته ها و نتایج مطالعات حاکی از آن است که این رویکرد در محاسبه بهای تمام شده محصولات، نسبت به سایر شیوه ها از مزایایی برخوردار است. از طرفی، عناصر یک مدل شبیه سازی گسسته پیشامد مستقیماً با عناصر یک سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت موازی هستند. هم شبیه سازی و هم هزینه یابی بر مبنای فعالیت مبتنی بر مفهوم عبور جریانی از نهاده ها در درون فعالیت های جاری یک سیستم هستند. این فصل مشترک بین این دو تکنیک امکان ترکیب آنها را فراهم می کند تا از این طریق به درک بهتری از روابط بین فعالیتها و نیز هزینه های آن ها دست یافت (قادری، 1388 ). همچنین مطالعات نشان می دهد که استفاده همزمان از این رویکرد و شبیه سازی های کامپیوتری به نتایج دقیق و قابل اتکایی می انجامد. هدف این مقاله برسی و تشریح چگونگی استفاده از رویکرد ترکیبی هزینه یابی بر مبنای فعالیت و شبیه سازی در بودجه ریزی عملیاتی است.

بودجه ریزی عملیاتی، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، شبیه سازی گسسته پیشامد، تصمیم گیری، فعالیت