وحید آقاداداشی
همایون ملکی
محسن متشکر آرانی
عباس اسماعیلی ساری
سعیده مولایی

مقدمه: جیوه سمی­ترین فلز سنگین در زیست­ بوم است و جوامع انسانی با مصرف فرآورده­ های دریایی و پرکردگی دندان­ها با آمالگام در معرض تاثیرات زیان­بار آن هستند. بررسی کارآیی شبکه­ های غیرتهاجمی (موهای سرو  ناخن­های دست و پا) برای زیستپایی جیوه کل هدف این پژوهش بود. مواد و روش­ها: نمونه موهای جلوی­ سر،پس ­سر و ناخن­های دست وپا از ۴۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس که رژیم غذایی و تعداد آمالگام دندانی مشابهی داشته و در یک محدوده سنی بودند، گرفته شد. غلظت جیوه کل بادستگاهLECO AMA ۲۵۴ (USA) ا اندازه­ گیری شد. یافته­ ها: میانگین (اشتباه معیار) غلظت جیوه کل درموهای جلوی­ سر (۴۸)۶۶۲،موهای پس ­سر (۴۸)۶۴۴،ناخن­های دست (۷۰)۵۶۵ وناخن­های پا (۳۹)۳۷۵ نانوگرم برگرم وزن خشک بود. ضریب تغییرات جیوه کل درموهای سر کمترین و درناخن­های دست از همه بیشتر بود. میزان جیوه کل درتمام پایشگرها به جز ناخن­های دست بایکدیگر همبستگی مثبت داشتند. میزان جیوه کل ناخن­های پا اگرچه از همه پایین­تر بود، اما باتمام پایشگرهای دیگر همبستگی مثبت نشان می­داد و ضریب تغییرات حدواسطی داشت. بحث و نتیجه­ گیری: استفاده ازموهای سر و ناخن­های پا در زیستپایی جیوه کل قابل اعتمادتر است. جیوه کل ناخن­های دست شاخص مناسبی برای پایش بهداشت عمومی جوامع نمی­باشد.

Mercury, Public Hygiene, Hair and nail, جیوه؛ سلامت عمومی؛ مو و ناخن