مقاله علمی-پژوهشی: محاسبه و بکارگیری شاخص کیفیت آب در آبهای ساحلی حوزه جنوبی دریای خزر

شاخص کیفیت آب ابزاری است که داده های حاصل از آنالیز پارامترهای موثر در کیفیت آب را ادغام و با ارائه یک عدد نهایی درک کیفیت آب را برای عموم آسان می نماید. با توجه به اهمیت و کاربرد شاخص کیفیت آب در تصمیم گیری واحدهای فعال و اجرایی در حفاظت و بهره وری، مطالعه حاضر برای نخستین بار با اهداف تعیین پارامترهای محیطی با اهمیت در کیفیت آب، تعیین وزن پارامترهای موثر (هر یک از پارامترهای موثر بر شاخص کیفیت آب) دریای خزر صورت گرفت تا امکان دسترسی به اطلاعات اختصاصی و لازم برای محاسبه شاخص کیفیت آب را در این اکوسیستم آبی فراهم نماید. داده های بدست آمده (wi و qi) برای محاسبه شاخص کیفیت آب دریای خزر در سال ۹۸-۱۳۹۷ بکار گرفته شدند. با استفاده از نتایج آزمون مولفه اصلی بر داده های دراز مدت سال های ۹۸-۱۳۸۲ (۹۲۰ نمونه)، ۹ پارامتر با اهمیت (کدورت، کلروفیل-آ، BOD۵، COD، pH،  %DO، NO۳ ، NH۴ و PO۴)، برای تعیین شاخص کیفیت آب انتخاب شدند و وزن آنها بدست آمد. محاسبه شاخص فرعی (qi) هر پارامتر بر اساس استانداردها، الزامات کیفیت آب ساحلی در اکوسیستم های دریایی و داده های مرجع دریای خزر صورت گرفت. در نهایت با محاسبه میانگین هندسی، مقادیر شاخص کیفیت آب در آبهای ساحلی دریای خزر (WQIcs) بدست آمد. بکارگیری این فرمول در سال های ۹۸-۱۳۹۷ نشان داد که WQIcs در محدوده ۹۱-۷۰ (کیفیت متوسط) و ۶۹-۳۵ (کیفیت بد) بترتیب شامل ۷۴ و ۲۶ درصد از نتایج شد. در بین ۹ پارامتر مذکور، مقادیر نیترات و فسفات (عوامل موثر بر افزایش تغذیه گرایی) بیشترین تاثیر را بر کاهش شاخص کیفیت آب نشان دادند.

Keywords:

Water Quality Index , Weight of important parameters , Sub-index , Caspian Sea , Iran , شاخص کیفیت آب , وزن پارامترهای موثر , زیر شاخص , دریای خزر , ایران