مجید سبک روح - گروه مکانیک، مرکز آموزش عالی محلات، محلات، ایران
علیرضا آجرلو - گروه مکانیک، دانشکده مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک

جوشکاری قوس فلزی الکترود پوشش دار بر روی فولادهای کم آلیاژ استحکام بالا در خطوط لوله انتقال گاز طبیعی ایران اهمیت ویژه ای دارد. در این مقاله خواص مکانیکی و متالورژیکی موقعیت های مختلف لوله (با قطر خارجی ۳۶ اینچ و در ساعت های ۱:۳۰ - ۱۲، ۳ - ۱:۳۰، ۴:۳۰ - ۳ و ۴:۳۰ - ۶) برای تعیین منطقه بحرانی جوش سر به سر چند پاسه، ناحیه متاثر از حرارت و فلز پایه به وسیله آزمایشهای کوانتومتری، متالوگرافی، کشش، ضربه و سختیسنجی بررسی شد. نتایج آزمون کشش، کمترین میزان استحکام نهایی را (در راستای عمود بر جوش و در موقعیت ۳ - ۴:۳۰) برابر ۴۶۳ مگاپاسکال و کمترین انرژی شکست را (در راستای عمود بر جوش و در موقعیت ۱:۳۰ - ۳) برابر ۹۶ ژول ارزیابی میکند که ۶۱ درصد کاهش نسبت به فلز پایه را نشان می دهد. میزان تغییرات سختی در نواحی و موقعیت های گوناگون ناچیز (کمتر از ۵ درصد) است. تصاویر حاصل از آزمون متالوگرافی با میکروسکوپ های نوری و الکترونی نشان می دهد که مقدار پرلیت ناحیه پاس سطح جوش و منطقه تحت تاثیر حرارت نزدیک فلز پایه نسبت به فلز اصلی به ترتیب ۱۲.۵ و ۲۵ درصد کاهش داشته است. مقدار کاهش نیوبیوم در موقعیت ۴:۳۰ - ۶ نسبت به فلز ۰.۰۲۵ می باشد.

فولاد کم آلیاژ استحکام بالا, خطوط انتقال گاز, جوش سر به سر