میثم عفتی - استادیار، گروه مهندسی عمران (راه و ترابری)، دانشکده فنی، دانشگاه گیلان.
امیرمحمد رمضانپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران (راه و ترابری)، دانشکده فنی، دانشگاه گیلان.

علیرغم وجود مطالعات زیادی در خصوص عوامل موثر برشدت آسیب در تصادفات جاده ای، در مورد اثرات خاص شرایط روشنایی اطلاعات چندانی در دسترس نمیباشد. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت روشنایی برشدت آسیب با استفاده از داده های تصادفات ۶ ساله آزادراه برونشهری لوشان-قزوین میباشد. از مدل پروبیت ترتیبی به دلیل ماهیت ترتیبی بودن شدت تصادفات استفاده می گردد. مدلهای جداگانه ای برای پیشبینی اثرات مجموعه ای از عوامل تاثیرگذار برشدت آسیب در دو وضعیت شب و روز ایجاد شد. از آزمون نسبت احتمال جهت توجیه پذیری مدلهای روشنایی استفاده گردید. تفاوتهای عمده مدلهای توسعه داده شده در شب و روز شامل تاثیرگذاری پارامترهای مختلفی منجمله ابتدا و انتهای مسیر، کاربری زمین، شرایط آب و هوایی، تصادف جلو به جلو و خروج از جاده است. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که عواملی نظیر زمین هموار، کوهستانی، خط کشی معبر، آب وهوای برفی، جاده با سطح خشک در هر دو وضعیت شب و روز و عواملی نظیر مناطق غیرمسکونی، تصادف جلو به جلو و مجاورت مکانی به ابتدای مسیر در طول روز و در نهایت پارارمترهای آب وهوای صاف، تصادف خروج از جاده و مجاورت به انتهای مسیر کوه ین در طول شب با افزایش شدت تصادفات ارتباط مستقیم دارند.

شدت آسیب، پروبیت ترتیبی، آزمون نسبت احتمال، تصادفات برونشهری