محمد علی خزانه دارلو - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، ایران.
محمد کاظم یوسف پور - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، ایران.
حسین یاسری - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان. نویسنده مسئول: Hossein.yaseri۳۰@gmail.com

تداعی، یکی از توانمندی های ذهنی است. این مقوله، به عنوان یک سبک در تعلیم، جایگاه ویژه ای در متون ادبی و عرفانی، خاصه متون عرفانی دارد. در سبک آموزشی تداعی، امر آموزش از پیش تعیین شده و ساختگی نیست. این سبک، باعث تولید متن می شود، یا به سخن دیگر متن نویسا تولید می کند. مسیر و جهت آموزش را در جریان تعلیم مفاهیم عرفانی، مشخص می سازد. اصل و جوهر تداعی، حرکت و پویایی است. موضوع این پژوهش، بررسی کارکرد تعلیمی برون و درون قصه ای مثنوی معنوی بر اساس نظریه تداعی است. پژوهش ما نشان می دهد که تداعی یک سبک آموزشی، تعلیمی و شیوه مولوی در مثنوی است. از جمله ویژگی های تداعی در مثنوی: پروردگی مضامین عرفانی، تنوع اندیشگانی، پویایی و چندلایگی متن و عدم یکنواختی تعلیم را می توان نام برد. خلاقیت مولانا مقوله تداعی را- که فرایندی غیر ارادی است- در استخدام تعلیم که جنبه ارادی است، قرار داده و تعلیم را در خدمت تغییر درآورده است.

مثنوی مولوی, عرفان, تداعی, شاخصه های برون قصه ای, شاخصه های درون قصه ای