تاملی در زمینه ارتباط تصوف و کشف و شهود عرفانی

تصوف، عرفان و به ­تبع آن، کشف و شهود عرفانی، ارتباط تنگاتنگی باهم داشته­ اند. مفسران آثار صوفیه، در مفاد اقوال و تجربه ­های عرفانی پژوهش کرده، به مواردی دست یافته ­اند که ذیل مفهومی به نام «شهود» یا «کشف» مطالعه می­شود. یافته­ های پژوهش حاضر که به روش تحلیل توصیفی و با استفاده از ابزار «تحلیل محتوایی» انجام یافته، نشان می­دهد که عرفا و زهادی مانند ابراهیم ادهم، حسن بصری، رابعه عدویه، ابوهاشم صوفی، و افرادی چون بایزد بسطامی، ابوالحسن هجویری، ابوالحسن خرقانی و... در دوره­ای از تاریخ تصوف و عرفان ایران ظهور کرده­اند که زمینه مناسبی برای طرح زهد و ارتباط آن با کشف و شهود را مهیا کرده است.مهم­ترین ­فرضیه­ ای که می­توان در این­ نقد و بررسی عنوان کرد این است که عارفان و متصوفان توانسته­ اند با بیان شیوا و خالی از هرنوع پیش­داوری یا مداخله نفسانیات شخصی، پس از زمینه­ سازی مفهومی به­نام «زهد»، به تجربیات خاصی دست یابند که فقط در بستر مطالعاتی عرفانی، می­ توان تحلیل و تفسیر کرد.

Keywords:

زهد , تصوف , عرفان , شهود , کشف