فریبا تاج میرعالی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان، دانشجوی کارشناسی ارشد عرفان اسلامی، دهاقان، ایران
حمید محمودیان - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، استادیار گروه عرفان، شیراز، ایران
علی اکبر افراسیاب پور - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

یکی از ویژگی های مشترک در دین اسلام و یهود موضوع عرش می باشد که در این تحقیق به شناخت و تشابهات و تفاوت آن در این دو دین می پردازیم. در عرفان اسلامی موضوع عرش، بسیار دقیق در آموزه های قرآنی روشن گردیده است و دیدگاه برخی از بزرگان صوفیه درباره عرش بدانجا رسید که عرش را قلب مومن می دانند و استوای الهی را بر این عرش حضور خداوند در دل مومن می انگارند و قلب انسان کامل را عرش الرحمن معرفی می کنند. عرفان مرکبه (عرفان عرشی) قدیمی ترین نوع عرفان بوده است که روح برای بازگشت به اصل خدایی باید از هفت آسمان یا هفت قصر یا هفت فلک عبور کند که نهایتا شهود خداوند بر عشر یا «ارابه» می انجامد. سالک در جستجوی خدا مانند شاهد درگاه شاهانه باید از راه ها و تالارهای باشکوه عبور کند تا به شهود عرش الهی نایل شود. کسی که مشتاق ورود به عرش و قصرهای ملائکه است می بایست روزهای متوالی روزه دار باشد و سرش را بین دو زانو قرار دهد، و مزمورات و ادعیه روحانی و سروده های ربانی تلاوت کند و در عرفان یهود توصیف انسان وار پروردار در آن بسیار مشهود است.

عرش, عرفان, اسلام, یهود, مرکبه, قبالا, حسیدیسم