مسطوره دوستدار - Iranian Fisheries Science Research Institute (IFSRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO),Tehran, Iran
محمود رامین - institute fisheries research organization
حسن نصرالله زاده - institute caspian ecology
محمدعلی افرایی - institute caspian ecology
رحیمه رحمتی - institute caspian ecology

در این بررسی میزان برخی فلزات سنگین (مس، مولیبدن، آرسنیک و جیوه) در ماهیان رودخانه ارس در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا ۲۵ کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل، تابستان، پاییز و زمستان ۱۳۹۴ و بهار ۱۳۹۵ تعیین شد. تعداد ۳۸ نمونه از ماهی های رودخانه به وسیله الکتروشوکر و تور سالیک صید شدند. میزان فلزات سنگین با استفاده از یک دستگاه جذب اتمی در بافت عضله ماهی هااندازه گیری شدند. همچنین فاکتور تجمع زیستی برای هر کدام از گونه ها محاسبه شد. نتایج نشان داد فاکتور تجمع زیستی برای فلز مولیبدن بالاترین و فلز آرسنیک کمترین مقدار را دارا می باشد. بیشترین غلظت مس در سس ماهی کورا با میانگین ۳/۱۱±۶/۱۳ میکروگرم بر گرم وزن خشک و برای عنصر مولیبدن در ماهی خیاطه با میانگین بیشترین غلظت (۹/۴±۷/۱۱) میکروگرم بر گرم وزن خشک نشان داده شده است. میانگین غلظت جیوه (۵/۱±۱/۱۳ میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) در ماهی مروارید بیشترین بوده است. در خصوص عنصر آرسنیک نیز از آنجایی که در تعداد معدودی از ماهیان آنالیز گردید بیشترین غلظت در ماهی خیاطه ثبت گردید. براساس آزمون آماری ANOVA بین میانگین غلظت مس در گونه های مختلف، اختلاف معنی داری وجود داشت (۰۵/۰p<) و آزمون دانکن گونه ماهی مروارید را از سایر گونه ها تفکیک کرده است.

Heavy metals, fish species, Pollution, Aras River, East Azerbaijan, عناصر فلزی, ماهی, آلودگی, رودخانه ارس, آذربایجان شرقی