آسیه مخلوق - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
حسن نصراله زاده ساروی - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
فرشته اسلامی - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور
علیرضا کیهان ثانی - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
فریبا واحدی - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر

زی توده فیتوپلانکتون و غلظت کلروفیل-آ از پارامترهای مهم در برآورد تولیدات اولیه اکوسیستم آبی محسوب می­شوند. هدف از مقاله حاضر تعیین کلروفیل-آ و فهم تغییرات این فاکتور در ارتباط با برخی پارامترهای تجمع فیتوپلانکتون و عوامل غیر زیستی (محیطی و مواد مغذی) در اکوسیستم ساحلی دریای خزر-منطقه گهرباران می­باشد. نمونه برداری بصورت ماهانه در لایه های سطح، ۵ و ۱۰ متر از اعماق ۵، ۱۰ و ۱۵ متری طی سال ۱۳۹۲ صورت گرفت. نتایج نشان داد که روند تغییرات مقادیر وزن تر (biovolume) توده فیتوپلانکتون از بهار تا زمستان (بجز کاهش آن در تابستان ) افزایشی بود. حداقل و حداکثر میانگین (SE±) کلروفیل-آ به ترتیب در بهار (۰۵/۰± ۳۹/۰) و پاییز(۲۳/۰± ۵۶/۴) میلی­گرم در مترمکعب ثبت گردید. تغییر الگوی گونه­های غالب فیتوپلانکتون در فصول مختلف نقش مهمی در ارتباط بین محتویات کلروفیلی­سلول با پارامترهای غیرزیستی نشان داد. در منطقه مورد بررسی، دما در فصول تابستان و پاییز، غلظت­ مواد مغذی فسفردر بهار، نیتروژن در تابستان و سیلیس در بهار و زمستان دارای اثر معنی دار بر بروز عدم تطابق بین الگوی تغییرات وزن تر توده فیتوپلانکتونی و غلظت کلروفیل بودند. نتیجه اینکه، تفاوت در الگوی تغییرات کلروفیل و زی توده بیانگر ضرورت توجه در انتخاب پارامتر مناسب به منظور برآورد بهره­وری از دریا (برآورد تولیدات اولیه) و یا پیش­بینی­ شکوفایی جلبکی بخصوص در محل استقرار قفس­های پرورش ماهی (پن و کیج)  است. زیرا تغییرات در سطح ارتباط کلروفیل-آ و زی­توده می تواند به خطاهای واضح در تفسیر نتایج و نیز مشاهدات میدانی غیرمنتظره ختم شود.

Primary productivity proxy, Chlorophyll-a, Phytoplankton biovolume, Goharbaran region, Caspian Sea, شاخص های تولیدات اولیه, کلروفیل, وزن تر توده فیتوپلانکتونی, منطقه گهرباران, دریای خزر