نیر طهوری - استادیار گروه تخصصی هنر واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
صبا شیخ ابو مسعودی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته نقاشی ایرانی، گروه تخصصی هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

واقعه شگفت انگیز معراج یکی از مهم ترین رخدادهای تاریخ اسلام به شمار می رود که در نگارگری سنتی و معاصر ایران از جمله موضوعات قابل توجه نگارگران بوده است. معراج نامه ها به سفر معنوی و روحانی حضرت رسول (ص) و شرح مراحل سلوک آن حضرت در این سیر الهی می پردازند. همچنان که عارفان و شاعران ایرانی به نقل و توصیف و شرح این روایت پرداخته اند، نگارگران ایران اسلامی نیز بنا بر فرهنگ اعتقادی خویش در دوره های مختلف به تصویرسازی و تجسم این روایت عظیم دست زده و نسخه های متعددی از معراج نامه های مصور و منقوش فراهم کرده اند . هدف این مقاله بررسی تاثیرگذاری نقاشی سنتی سلطان محمد بر نقاشی محمود فرشچیان است و با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تطبیقی به مقایسه روایت معراج در نگاره سلطان محمد، از مشاهیر دوره صفوی، و استاد فرشچیان از نگارگران دوره معاصر می پردازد. داده ها با بهره گیری از منابع موجود و اطلاعات کتابخانه ای جمع آوری شده اند. دو اثر مذکور از جهت فرم و رنگ و عناصر بصری و نماد ها و ویژگی های تجسمی مورد مقایسه قرار می گیرند. سوال اینست که چه شباهت ها و تفاوت هایی از نظر فرم و شکل و رنگ و ترکیب میان این دو اثر وجود دارد و تجسم معراج در نگاره معراج سلطان محمد و فرشچیان چگونه صورت گرفته است؟ یافته ها نشان می دهند که میان این دو اثر شباهت هایی به دلیل یکسان بودن موضوع وجود دارد ولی نحوه بیان بسیار متفاوت است

نگاره، معراج پیامبر، سلطان محمد، محمود فرشچیان، نقاشی ایرانی