مطالعه تطبیقی منسوجات دوره صفوی و دوره عثمانی با تکیه بر منسوجات قرن ۱۵ تا ۱۷ موجود در موزه متروپولیتن و موزه ویکتوریا و آلبرت

هنر پارچه بافی در دوره صفوی پیشرفت چشمگیری داشت. علاقه زیاد پادشاهان صفوی به هنر باعث پیشرفت و دگرگونی در سبک های مختلف هنری شد. در این دوره هنرمندان پارچه باف، با استفاده از دستگاه های دو وردی و چهار وردی در بافت پارچه های زربفت، مخمل، و پارچه های دو رو به نتایج چشمگیری رسیده بودند. در این دوره همکاری نقاشان و نگارگران دربار با نساجان باعثشده بود دقیقا همان نقشی که نگارگر رسم میکند نساج بر روی پارچه ببافد. تاثیر هنر پارچه بافی ایران بر هنر پارچه بافی عثمانی بسیار واضح و مبرهن است. هدف از پژوهش حاضر این است که به تحلیل و بررسی نقش انسان، نقوش گیاهی و حیوانی بر روی منسوجات موجود در موزه متروپولیتن و موزه ویکتوریا و آلبرت مربوط به دوره صفوی و عثمانی پرداخته و شباهت ها و تفاوت ها و میزان تاثیر گذاری این هنر بر کشورهای دیگر، مورد بررسی قرار گیرد. منسوجات موجود دراین دو موزه، زیاد در معرض دید نبوده است و تحقیق و پژوهشی در زمینه این منسوجات که مربوط به دو دوره صفوی و عثمانی، و دراین دو موزه موجود است، تا کنون ملاحظه نشده است. تعداد سی قطعه پارچه زربفت و مخمل با نقوش انسانی، گیاهی و حیوانی مربوط به قرن ۱۵ تا ۱۷ میلادی موجود در ایندو موزه انتخاب شده و با یکدیگر تطابق داده شده است. بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر این چنین تبیین می شود. شباهت ها و تفاوت های نقوش موجود بر روی این پارچه های نفیس چیست؟ روش تحقیق دراین پژوهش، تحلیلی- تاریخی، و از نوع کیفی می باشد. ابتدا هنر پارچه بافی دوره صفوی و دوره عثمانی مورد بررسی قرار گرفته، سپس تعداد( ۳۰ ) پارچه زربفت و مخمل،که در این دو موزه موجود می باشد، با تجزیه و تحلیل تصاویر این پارچه ها، نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی و نقوش اسلیمی بر روی این منسوجات مورد بررسی قرار می گیرد. نحوه جمع آوری داده ها به صورت مطالعه اسناد و مدارک مکتوب و به شیوه مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به سایت های معتبر اینترنتی می باشد. نتایج، حاصل در این پژوهش مبین این است که نقوش استفاده شده بر روی پارچه های دوره صفوی از دوره های قبل تاثیر گرفته، و همچنین بر روی کشورهای دیگر و دوره های بعد از خود اثر گذاشته است.

Keywords:

دوره عثمانی , نقوش منسوجات پارچه بافی , دوره صفوی