علیرضا راهب - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
احمد حیدری - استاد گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

خاکهای تشکیل شده از سنگ مادر بازالت دارای خصوصیات متمایز بسیاری هستند که بندرت در سایر خاکها یافت میشوند. شناسایی و تعیین مقدار کانیهای رسی خاک در مدیریت خاکها بسیار با اهمیت است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی تشکیل کانی های رسی در خاکهای درجای تشکیل یافته از بازالت در دو اقلیم مختلف بود. در این تحقیق ویژگیهای فیزیکوشیمایی خاکهای تشکیل شده بر روی سنگ مادر بازالت در ۱۸ خاکرخ در دو منطقه خشک و نیمهخشک البرز میانی مورد مطالعه قرار گرفت و سپس خصوصیات کانی شناسی در شش خاکرخ مطالعه شد. تحلیل پراش نگاشت های اشعه x گویای غالبیت ایلایت و اسمکتایت به ترتیب در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک بود. نتایج نشان داد که مکانیسم نوتشکیلی و فرآیند تغییر شکل کانی های دیگر (به ویژه ایلایت) تشکیل خاکساخت اسمکتایت را در منطقه نیمهخشک توجیه میکند. در خصوص ایلایت نیز، شواهد گویای منشا پدوژنیک آن در خاکهای مورد مطالعه میباشد. منشا ورمیکولایت در دو منطقه مورد مطالعه نیز به احتمال زیاد تحت تاثیر هوادیدگی میکا و کلرایت بوده است.

بازالت، خشک و نیمه خشک، مکانیسم نوتشکیلی، کانی شناسی.