کادمیم، آهک و اثرات متقابل آنها بر شاخص های پویایی نیتروژن

آلودگی خاک و آب به وسیله عناصر سمی موضوع بسیار مهمی است، چرا که آلودگی این اکوسیستمها به طور مستقیم و غیر مستقیم سلامت انسان، حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم ها را به مخاطره می اندازد. کارشناسان محیط زیست در بسیاری از نقاط دنیا مطالعات زیادی در مورد اثرات عناصر سنگین روی محیط و انسان انجام داده اند و کادمیم را به خاطر اثر مسموم کنندهای که در انسان و موجودات دیگر ایجاد می کند یک عامل آلوده کننده محیط دانسته و جزء فلزات سمی طبقهبندی میکنند. جذب کادمیم توسط ریشه گیاهان بستگی به اشکال شیمیائی کادمیم در محلول خاک ریزوسفر دارد. این عنصر به خاطر اثرات سمی بالقوه آن بر فعالیت و ترکیب موجودات زنده خاک در چند دهه گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته است. گرچه اثرات بازدارندگی این فلز بر فعالیت میکروبی کاملا محرز و مشخص است، اما شدت این اثرات به شرایط و وضعیت خاک، بویژه میزان آهک، بستگی دارد. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر کادمیم بر شاخص های پویایی نیتروژن است. این آزمایش به صورت فاکتوریل ۲×۵ شامل دو فاکتور کادمیم در پنج سطح (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک) و آهک در دو سطح (بدون آهک و با ۵%آهک) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی اجرا گردید. عکسالعمل شاخص های پویایی نیتروژن به تیمارهای کادمیم و آهک طی ۱۰ هفته انکوباسیون مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش کادمیم بر فعالیت این شاخص ها اثر منفی و معنیدار داشت. برای این شاخص مورد بررسی، افزودن آهک به خاک سبب شد تا از اثرات منفی و بازدارندگی کادمیم کاسته شود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که کادمیم نقش سمی و بازدارنده بر شاخص های پویایی نیتروژن خاک دارد و افزودن آهک میتواند کادمیم را به صورت غیر قابل جذب درآورد و از اثرات بازدارندگی آن تا حدی بکاهد.

Keywords:

نیتروژن آمونیاکی , نیتروژن نیتراتی , نیتروژن بیوماس , آهک , کادمیم , خاک.