فاطره کریمی - دانش آموخته دکتری گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
قاسم رحیمی - دانشیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر فعالیت کرم خاکی و سطوح مختلف شوری بر جزءبندی فلز سرب در یک خاک آهکی آلوده طبیعی اطراف معدن سرب و روی آهنگران واقع در استان همدان اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاتصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه گروه علوم خاک دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. تیمار کرم خاکی گونه ی ایزینیا فتیدا (Eisenia fetida) در ۲ سطح ( با و بدون کرم خاکی) و تیمار شوری آب آبیاری در ۵ سطح (آب مقطر، دو، چهار، شش و هشت دسی زیمنس بر متر) به خاک آهکی آلوده اضافه گردید. در ظرفهای مربوط به تیمار کرم خاکی ۱۲ عدد کرم خاکی به هر ظرف وارد شد و ظرفها در یک محفظه اقلیمی با ۱۶ ساعت نور و هشت ساعت تاریکی در دمای ۲۵ درجه سلسیوس به مدت ۴۲ روز نگهداری شدند. نتایج نشان داد که فعالیت کرم خاکی موجب کاهش غلظت فلز سرب بخش تبادلی خاک گردید؛ بطوریکه با حضور کرم خاکی در سطح شوری صفر (کاربرد آب مقطر)، میزان سرب بخش تبادلی از ۸/۶۹ به ۷ میلی گرم بر کیلوگرم کاهش یافت. بنابراین فعالیت کرم خاکی موجب تغییر شکل فلز سرب از بخشهایی با تحرک بیشتر به بخشهای پایدار و کم تحرک تر گردید.

جزءبندی،سرب،شوری، کرم خاکی