مهری عبدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
ستاره امانی فر - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
رقیه همتی - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

نیکل (Ni) یک ریز مغذی ضروری برای گیاه است اما غلظتهای بالای آن در خاک، برای رشد گیاه سمی است. برای بررسی تاثیر همزیستی میکوریز آربوسکولار (AM) در افزایش تحمل گیاه میزبان در برابر سطوح نیکل در خاک، سورگوم تلقیح شده با قارچ Rhizophagus intraradices در خاک آلوده به فلز نیکل کشت شد. یک آزمایش دو عاملی بصورت کاملا تصادفی با استفاده از چهار سطح نیکل (بدون کاربرد نیکل (Ni۰)، (Ni۱) ۵۰، (Ni۲ ) ۱۰۰ و (Ni۳ ) ۲۵۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک) و دو سطح کاربرد قارچ (با (AM) و بدون ((NM) R. intraradices انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد نیکل به ویژه در سطح Ni۳ رشد بخش هوایی گیاهان AM و NM را کاهش داد. کاربرد سطوح Ni۲ و Ni۳ تاثیر منفی بر محتوای کلروفیل داشت. همچنین، گیاهان AM محتوای کلروفیل بالاتری را از گیاهان NM در تمام سطوح نیکل نشان دادند. کاربرد نیکل به طور قابل توجهی باعث افزایش محتوای پرولین گیاهان AM و NM شد. تلقیح با R. intraradices میزان پرولین را در مقایسه با گیاهان NM در تمام تیمارهای نیکل به طور معنیداری کاهش داد. نتایج نشان دهنده استفاده از AM به عنوان یک روش امیدوار کننده در القای تحمل به نیکل در گیاه سورگوم است.

تنش اکسیداتیو، سمیت نیکل، فلزات سنگین، همزیستی