سیدحسن موسوی فضل - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، شاهرود، ایران

بهره وری آب در کشاورزی، یکی از شاخصهای مصرف بهینه ی آب آبیاری است. شاخص بهره وری به عنوان شاخصی دقیق و علمی برای سنجش مصرف بهینه ی آب و تولید در نظر گرفته میشود. به منظور تعیین حجم آب کاربردی و بهره وری آب در سامانه های آبیاری قطرهای و سنتی باغات استان سمنان، پژوهشی در سال ۱۳۹۶ انجام شد. این پژوهش در ۴۶ سامانه ی آبیاری قطره ای در حال کار و ۳۲ سامانه ی سنتی انجام شد. در سامانه های منتخب دبی خروجیها (قطره چکانها) و فشار در قسمتهای مختلف سامانه اندازه گیری و اطلاعات مربوط به مدیریت و اپراتوری سامانه از طریق مصاحبه با بهره برداران جمعآوری و در سامانه های سنتی نیز دبی آب ورودی به باغ اندازه گیری و سایر اطلاعات ثبت میشد. نتایج نشان داد محصولات زردآلو، انگور و سیب در روش آبیاری قطره ای به ترتیب با ۵/۹۵، ۵/۴۹ و ۵/۳۸ کیلوگرم برمترمکعب در هکتار، بیشترین بهره وری مصرف آب (بهره وری فیزیکی) را دارند. در روش آبیاری سنتی (سطحی) نیز، بیشترین بهره وری آب به انگور ۳/۸) کیلوگرم برمترمکعب در هکتار) اختصاص داشت. سیستم ریشه توانمند و قوی و اینکه انگور گیاهی ذاتا دیم بوده، یکی از علل بالا بودن بهره وری آب در سامانه های آبیاری سنتی است. این ویژگی، قابلیت خوبی برای انگور در مقابل تنش خشکی نسبت به سایر محصولات باغی دارد.

مدیریت آبیاری، بهره برداری، بهره وری، آبیاری قطره ای