آرش رنجبر - استادیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
نیازعلی ابراهیمی پاک - دانشیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
آرش تافته - استادیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

به منظور ارزیابی دقیقتر پتانسیل هر منطقه جهت توسعه کشت دیم باید تغییرات بلند مدت متغیر بارش، به عنوان یکی از موثرترین پارامترهای اقلیمی مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل تغییرات بلندمدت مقدار، تعداد و شدت بارش سالانه و فصلی در استان کردستان است. بدین منظور از داده های بارش سی ساله ۱۳۶۷) تا (۱۳۹۶ چهار ایستگاه سینوپتیک سنندج، بیجار، قروه و سقز استفاده شد. بعد از اینکه، همگنی سری های بارش سالانه و فصلی در همه ایستگاه ها با استفاده از روش Pettitt مشخص شد، به منظور بررسی روند تغییرات سریهای زمانی از آزمون ناپارامتریک من -کندال و تخمینگر شیب Sen استفاده شد . نتایج نشان دادند که روند کاهشی مقدار بارش فقط در فصل زمستان از نظر آماری معنی دار بود. با این وجود، نتایج بدست آمده از آماره آزمون Sen حاکی از آن بود که شیب تغییرات مقدار و شدت بارش سالانه مشابه با فصل زمستان کاهشی بود. شیب تغییرات تعداد رخدادهای بارش سالانه در ایستگاه های سنندج و قروه افزایشی و در ایستگاه های بیجار و سقز کاهشی بود. به جز فصل زمستان، شیب تغییرات تعداد بارش در سه فصل دیگر تقریبا افزایشی بود. بر این اساس، شیب تغییرات شدت بارش به جز ایستگاه بیجار، در سایر ایستگاه ها نسبت به مجموع بارش سالانه و فصلی به طور قابل توجهی کاهشی بود. با وجود افزایش نسبی تعداد روزهای بارش در فصل بهار و پاییز، اما به دلیل کاهش شدت بارش، شیب مقدار بارش کاهشی شده است. این نتایج نشان میدهند که برای مدیریت کشت دیم، بررسی تغییرات شدت و تعداد بارشها در هر منطقه، در کنار مقدار بارش از اهمیت بالایی برخوردار است.

روند بارش، کشت دیم، آزمون من- کندال،آزمون تخمینگر شیب Sen