امیرهوشنگ جلالی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

پژوهش حاضر با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از تناوب های زراعی سه ناحیه اقلیمی اصلی استان اصفهان شامل مناطق سرد، معتدله و گرم انجام شد.در هر سه منطقه اقلیمی تناوبهاغالبا کوتاه و دربرگیرنده ۲ یا ۳ محصول زراعی بودند. کارایی استفاده از زمین در مناطق معتدل، گرم و سرد استان اصفهان به ترتیب دامنه ای معادل ۴۳-۹۸، ۶۰-۹۵ و ۵۰-۸۱ درصد داشتند.بهره وری آب در تناوبهای زراعی منطقه معتدل به ندرت به بیش از ۶ کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب رسید.هدر منطقه گرم بهره وری آب در تناوبهای مختلف غالبا کمتر از ۱ کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب آب و در منطقه معتدل غالبا بیش از ۲ کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب آب بود . اعداد مربوط به بهره وری آب در تناوب های منطقه سرد در اکثر مواقع کمتر از ۲ کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب آب است که نسبت به منطقه معتدله (بیش از ۲-۳ کیلوگرم به ازاء هر مترمکعب آب) کمتر است. با توجه به نتایج برای بهبود وضعیت کارایی استفاده از زمین و آب افزایش تنوع محصولات زراعی در تناوب ها و تقویت جایگاه گیاهان غده ای و حبوبات از موارد مهم در ارتقاء سطح تولید و افزایش کارایی استفاده از منابع آب و خاک است.

آیش، بهره وری آب، کارایی استفاده از زمین، کارایی تولید