حمیدرضا عباسی - استادیار موسسه تحفیفات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی
فرهاد خاکساریان - کارشناس ارشد موسسه تحفیفات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی

چالش آب و فرسایش بادی همواره در دشت سیستان دو موضوع اساسی است. بیش از نیم قرن است که پژوهشها و برنامه های اجرایی تثبیت خاک و کنترل ماسه های روان در این منطقه انجام شده است ولی هنوز چالش گرد وغبار و ماسه های روان موجب ایجاد مشکلات اقتصادی و اجتماعی متعددی می شود. محاسبه انرژی بادهای فرساینده براساس قابلیت حمل ماسه با استفاده از روش فرابیرگر-دین نشان داد که بادهای فرساینده دارای انرژی بسیار زیاد بر اساس قابلیت حمل ماسه زیاد ( DP=۲۵۱۳ v.u)در ایستگاه زابل و زهک می باشند. از آنجاییکه رابطه بین نیروی باد و پوشش گیاهی از مدل هیستروزیس تبعیت می کند نگهداری رسوبات بادی توسط پوشش گیاهی در انرژیهای بالای باد امکان پذیر نبوده و یا به سختی صورت می گیرد. در واقع پوشش گیاهی تا یک آستانه نیروی باد توان نگهداری ماسه را دارد. براین اساس، موفقیت تثبیت و نگهداری رسوبات بادی در در داخل چهار دالان فرسایشی قرقری-پوزک، نیاتک، جزینک و تاسوکی-ریگ چاه امکانپذیر نیست و نباید هزینه ایی در این رابطه صورت گیرد. همچنین توسعه اراضی کشاورزی گروه های هم آب، ساختارهای زیربنایی و کانونهای جمعیتی در داخل دالانهای فرسایشی نبایستی صورت گیرد و یا از آن باید خارج شود. رویکرد تثبیت بایستی در دشت سیستان بایستی محدود به بستر هامونهای سیستان و بر روی خاکهای حساس تمرکز یابد.

انرژی باد، بادهای فرساینده، دالانهای فرسایشی، قابلیت حمل ماسه