زین العابدین شم آبادی - عضو هیات علمی بخش فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود). شاهرود- میدان امام رضا- کیلومتر ۳ جاده بسطام- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود)

به منظور بررسی اثر خاک ورزی حفاظتی بر عملکرد آفتابگردان در منطقه دیم کالپوش شاهرود، این آزمایش بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با ۵ تیمار در ۴ تکرار در تناوب آفتابگردان- گندم اجرا شد. تیمارهای خاک ورزی ؛ -۱ شخم با گاوآهن قلمی در بهار (T۱)، -۲ شخم با گاوآهن برگرداندار در بهار (T۲ )،-۳ کم خاک ورزی با دیسک در بهار (T۳)، -۴ شخم با گاوآهن بشقابی در بهار (T۴) و -۵ شخم با گاوآهن قلمی درپاییز (T۵) بودند. خاک ورزی ثانویه توسط دیسک و در فصل بهار انجام شد. عملیات کاشت آفتابگردان در سال اول اردیبهشت بعد از اعمال تیمارهای خاک ورزی انجام شد. عملیات برداشت آفتابگردان در مهر ماه انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر درصد روغن، اسیدیته، ارتفاع بوته اختلاف معنی دار بین تیمارهای آزمایش وجود نداشت. درصد رطوبت خاک در عمق ۰-۳۰ سانتیمتری،بین تیمارها اختلاف آماری کاملا معنیدار (P<۱%) وجود داشت و بیشترین و کمترین مقدار ذخیره رطوبت به ترتیب مربوط به تیمار T۵ و T۲ بود. اختلاف عملکرد آفتابگردان در سطح %۱ بین تیمارهای آزمایش معنیداربود . بیشترین عملکرد از تیمار شخم با گاوآهن قلمی در پاییز ( ۱۱۷۲/۲۵ کیلوگرم در هکتار) وکمترین مقدار از تیمار شخم با گاوآهن برگرداندار ۷۵۳) کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. از نظر درصد برگردانی خاک بین تیمارهای مختلف معنی دار(در سطح (%۱ وجود داشت، گاوآهن برگرداندار و دیسک به ترتیب بیشترین((% ۷۰ و کمترین(۳۰/۲۵ %) مقدار برگردانی خاک را دارا بودند. با توجه به حفظ رطوبت خاک و عملکرد آفتابگردان در تیمارهای مختلف، استفاده از کمخاک ورزی با گاوآهن قلمی در پاییز برای منطقه کالپوش و مناطق با شرایط مشابه توصیه می شود.

خاک ورزی ، آفتابگردان، رطوبت خاک