سنجش سرانه مصرف آبزیان و ارزیابی موانع و راه کارهای توسعه مصرف در استان مرکزی

هدف اصلی این تحقیق ، تعیین و تحلیل میزان مصرف آبزیان در مناطق شهری و روستایی استان مرکزی در سال ۱۳۹۰ بود. برای دست یابی به اهداف تحقیق از روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه ها با مراجعه حضوری به هریک از نمونه های تحقیق (خانوار های شهری و روستایی) تکمیل گردید. با روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی تعداد ۲۵۲۵ نفر در نمونه آماری قرار گرفتند. در اولین مرحله به صورت تمام شماری شهرها انتخاب شدند (۱۲ شهر: آشتیان، اراک، تفرش، خمین، محلات، ساوه، شازند، دلیجان، کمیجان، فراهان، خنداب، زرندیه). در دومین مرحله به نسبت حجم خانوارهای شهری و روستایی، فراوانی نمونه مورد نظر در هر شهر تعیین شد. در این تحقیق ۱۴۵۵ نفر در مناطق شهری و ۱۰۷۰ نفر در مناطق روستایی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای برآورد متوسط میزان مصرف آبزیان از فرمول استاندارد استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین سرانه مصرف کل استان ۸۱/۵ کیلوگرم، در مناطق شهری۷۰/۶ کیلوگرم و در مناطق روستایی ۶۲/۴ کیلوگرم در سال بود. از طرفی، گرانی و نبود بازار خرید محلی نزدیک محل کار و سکونت از مهم ترین مشکلات و تنگناهای مصرف به شمار می رود. همچنین، میزان رضایت از قیمت و تنوع آبزیان موجود در بازار کمتر از حد متوسط بود (۲/۲ و ۶۲/۲ از ۵). نتایج آزمون رگرسیون نیز نشان داد که پنج متغیر تحصیلات، تعداد اعضای خانوار، قیمت، میزان درآمد و میزان آشنایی با پخت آبزیان بیش از ۵۷ درصد تغییرات میزان مصرف آبزیان را تبیین نموده اند (۵۷/۰R۲=). در پایان پیشنهاد شده است که برنامه ریزی برای افزایش سطح اطلاعات و فرهنگ عمومی، تنوع بخشی به روش ها و برنامه های ترویج و اشاعه مصرف ماهی، گسترش مراکز توزیع و تولید ماهی و کمک به فعالیت تعاونی ها و اتحادیه در عرصه بازاریابی آبزیان و اتخاذ سیاست های حمایتی از جامعه صیادی برای ارتقای سطح رفاه اجتماعی آنها و در نهایت کاهش قیمت آبزیان، مورد توجه برنامه ریزان توسعه مصرف آبزیان و سلامت اجتماعی قرار گیرد.

Keywords:

Per capita consumption aquatic , Markazi Province , urban households , rural households.