قربان زارع گشتی
عباسعلی مطلبی
یزدان مرادی
علی اصغر خانی پور
نسرین مشائی
سید حسن جلیلی
مینا سیف زاده
فریدون رفیع پور
فرحناز لکزایی

تازگی ماهی با استفاده از جداول QIM از طریق حسی بر اساس امتیاز دهی به کلیه اندامهای ماهی در حال تغییر ( مثبت و منفی ) و در نهایت تبدیل پارامترهای کیفی به پارامترهای کمی و آنالیز آماری داده ها استوار است. در جداول استفاده شده نوسانات امتیازها از صفر تا ۲۳ بوده و به ترتیب برای کیفیت عالی امتیاز از صفر تا ۳ ، خوب از ۳ تا ۷ ، متوسط از ۷ تا ۱۰و از ۱۰ به بالا غیرقابل قبول ارزیابی میگردد. در این بررسی برای اندازه گیری میزان تازه گی ماهی تیلاپیا گونه Nile Tilapia Oreochromis niloticus) )، سیاه و قرمز در ۴ تیمار ، ماهی کامل شکم پر و شکم خالی در نظر گرفته شده و هدف از این تحقیق محاسبه عملی میزان ماندگاری ماهی در شرایط یخ پوشی شده بلافاصله پس از صید با اندازه گیری فاکتورهای کیفی (ارزیابی حسی، شیمیایی و میکروبی) بوده است. بدین منظور تعداد ۵۰ قطعه ماهی تیلاپیا قرمز و ۵۰ قطعه ماهی سیاه بلافاصله پس از صید وزن و شستشو شده و برای هر یونولیت تعداد ۲۵ قطعه (شکم پر – شکم خالی) و با توجه به دمای محیط و به نسبت ۳ به ۱ ( یخ – ماهی ) یخ پوشی گردید. میانگین (±SD) تغییرات دما در گوشت ماهی در طول مدت بررسی بین۰۷/۰± ۲/۰ تا ۱/۰±۳/۰ درجه سانتیگراد بوده است ، چون برای بالا بردن کیفیت تازه گی باید دمای مرکز یونولیتها در حد صفر درجه سانتیگراد حفظ گردد . یونولیتهای ماهی یخ پوشی شده در دمای محیط نگهداری گردیده و با اندازه گیری تغییرات تازه گی ، ازت آزاد ، pH و آزمایشات میکروبی مشخص گردید که حداکثر زمان ماندگاری ماهی کامل شکم خالی ۹ روز در شرایط یخ پوشی شده و شکم پر ۷ روز بوده و انجام آنالیز آماری داده ها و تست دانکن با مقایسه میانگین داده ها در ماهی یخ پوشی شده به صورت شکم خالی و شکم پر معنی دار بوده است.

Tilapia fish, Freshness, Sensory evaluation, Chemical changes, ماهی تیلاپیا, تازه گی, ارزیابی حسی, تغییرات شیمیایی.