ابراهیم قاسم پور - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
علی اکبر امینی - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مرتضی منشادی - دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

پژوهش حاضر با تکیه بر اندیشه نواندیشان دینی همچون سید جمال به عنوان تئوریسین احیاءگری دینی در جهان اسلام از جمله ایران و مصر، علامه نائینی نواندیش اصلاح گر ایرانی و شیخ محمد عبده نواندیش اصلاح گر مصری درپی پاسخ به این پرسش است که جریان نواندیشی دینی چه دستاوردهای سیاسی- اجتماعی در ایران و مصر داشته است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نواندیشی دینی در ایران قرن نوزدهم دستاوردهایی همچون گسترش عقل گرایی، ایجاد ساختار سیاسی نوین همچون ایجاد مجلس، قانون و عدالت خانه داشته و در مصر نیز دستاوردهایی همچون گسترش عقل گرایی، شروع دوره اصلاحات، ورود امواج مدرنیسم و مظاهر آن همچون چاپ روزنامه، مدارس جدید، تغییر نگرش به حقوق زنان، ناسیونالیسم و سکولاریسم به همراه داشته است.

نواندیشی دینی, ساختارگرایی, نهادهای مدرن, سکولاریسم