صیاد شیخی ئیلانلو - گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صندوق پستی: ۱۵۷۳۹-۴۹۱۳۸
سرور کریمی - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

ایجاد مناطق تحت حفاظت به عنوان ذخایر طبیعی برای جلوگیری از نابودی تنوع زیستی در سطح جهان به عنوان یک اقدام کلیدی محسوب می شود. در این میان تعیین کانون های تمرکز با اولویت بالای حفاظتی موثرترین راه برای حفاظت از بسیاری از گونه ها محسوب می شود. در میان مهره داران از پرندگان به عنوان گونه های شاخص برای تعیین این نقاط بسیار استفاده شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین کانون های تمرکز پرندگان در استان آذربایجان غربی، شهرستان نقده انجام گرفت. نقاط حضور به دست آمده از پرندگان طی سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) تحلیل گردید. در مجموع ۱۴۴ گونه از پرندگان ایران در سطح شهرستان شناسایی و ثبت شد. نقشه های به دست آمده از نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در شهرستان نقده بیش ترین ارزش عددی سلول ها متعلق به مناطق بوم کشینه است. هم چنین تالاب های آق قلعه، سلدوز، مزارع کشاورزی و رودخانه گدار به عنوان کانون مهمی برای لکه های داغ تنوع زیستی پرندگان در این شهرستان شناسایی شدند. در مجموع سه لکه داغ حفاظتی به ترتیب با مساحت هایی برابر ۴۸۲۸، ۱۹۴۱ و ۵۵۴ هکتار برای پرندگان در شهرستان نقده تعیین شد، که درمجموع ۱۴ درصد از مساحت شهرستان را شامل شدند. لکه های تعیین شده ۱۵ درصد با مناطق تحت مدیریت و ۸۵ درصد با مناطق آزاد هم پوشانی داشتند. باتوجه به غنای بالای پرندگان در شهرستان نیاز است تا راهکارهایی برای مدیریت و حفاظت از این لکه ها انجام گیرد. هم چنین پیشنهاد می شود مطالعات مشابهی در مقیاس های کلان در سطح کشور جهت شناسایی مناطق داغ پرندگان صورت گیرد.

حفاظت, زیستگاه, پرندگان, آذربایجان غربی, مناطق بوم کشینه