مریم عیدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا

سنگ کلیه یک بیماری جهانی است. سنگ های ادراری دارای ترکیب شیمیایی مختلفی هستند. سنگ های اگزالات کلسیم معمول ترین سنگ های کلیه بوده و ۸۰ درصد سنگ ها را تشکیل می دهند. در طب سنتی ایران، گیاهان دارویی بسیاری برای درمان سنگ های کلیوی استفاده می شوند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره هیدرواتانلی دانه زنیان بر کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم در بافت کلیه موش های صحرایی نر نژاد ویستار می باشد. در پژوهش تجربی حاضر در ابتدا، عصاره هیدرواتانلی گیاه در غلظت های ۱۲/۵، ۲۵ و ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم تهیه شد. کریستالیزاسیون اگزالات کلسیم توسط اضافه نمودن کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول در آب آشامیدنی به ترتیب به مدت ۳ و ۳۸ روز القاء شد. گروه شاهد توسط آب آشامیدنی تیمار شدند. گروه های تجربی علاوه بر آب آشامیدنی حاوی کلرید آمونیوم و اتیلن گلیکول توسط غلظت های ۱۲/۵، ۲۵ و ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه به روش درون صفاقی به مدت ۴۱ روز تیمار شدند. بعد از ۴۱ روز، حیوانات توسط اتر بی هوش شده و کلیه سمت چپ آن ها خارج شده و در فیکساتیو قرار گرفت. نمونه ها برای مطالعات بافت شناسی آماده شده و توسط هماتوکسیلین-ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج نشان دادند که تیمار عصاره موجب کاهش تعداد کریستال های اگزالات کلسیم در بافت کلیه حیوانات تجربی در مقایسه با گروه شاهد بیمار می گردد (p<۰/۰۰۱). هم چنین، تیمار عصاره آسیب توبولو-اینتراستیشیال را در حیوانات تیمار شده کاهش می دهد (p<۰/۰۱). بنابراین، دانه زنیان کاندیدای مناسبی برای درمان سنگ کلیه است و نتایج تحقیق کاربرد سنتی آن را در درمان بیماری تایید می کند.

زنیان, اگزالات کلسیم, کریستالیزاسیون, سنگ کلیه, موش صحرایی