پیمان کرمی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، صندوق پستی: ۳۹۹۵
محمد کمانگر - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، صندوق پستی: ۳۹۹۵

هدف از انجام این تحقیق بررسی جمعیت تیره آبچلیکیان زمستان گذاران در دو منطقه حفاظت شده حرا و حرای تیاب و میناب (خورهای کولاهی، حسن لنگی و تیاب) در استان هرمزگان در فاصله سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ بوده است. با توجه به نتایج در دوره ۶ ساله مورد بررسی ۲۲ گونه از تیره آبچلیکیان در مناطق مورد مطالعه زمستان گذرانی داشته اند که تعداد گونه های مشاهده شده در منطقه حفاظت شده حرا و خورهای حسن لنگی، کولاهی و تیاب برابر ۱۹،۱۷،۲۰،۲۰ گونه است. در میان گونه های شناسایی شده تیره آبچلیکیان در بازه زمانی مورد مطالعه دو گونه تلیله شکم سیاه (Calidris alpina) و گیلانشاه بزرگ (Numenius arquata) به ترتیب ۴۱/۰۸ و ۱۷/۲۶ درصد کل مشاهدات، فراوان ترین گونه ها بودند. براساس یافته های این تحقیق بیش ترین جمعیت مشاهده شده مربوط به منطقه حفاظت شده حرا (۳۷۰۵۴ قطعه) و کم ترین آن درخور کولاهی (۵۹۴۹ قطعه) بوده است. بررسی شاخص های تنوع زیستی و نمودار مرتب سازی تنوع به روش Renyi نشان داد خور حسن لنگی با شاخص های تنوع گونه ای شانون واینر (۲/۱۸=H') و سیمپسون (۷/۱۴=D)، فراوانی گونه ای (۱۷) و شاخص های یکنواختی پایلو (۰/۶۹=j') و مکینتاش (۰/۸۲=E) به نسبت دیگر مناطق دارای تنوع زیستی بالاتری بوده (۰/۰۵>P) و توانسته زیستگاه مناسبی برای تیره آبچلیکیان فراهم کند. از سوی دیگر فراکافت نسبت های تشابه (SIMPER) برای منطقه حفاظت شده حرا و سه خور حسن لنگی، کولاهی و تیاب به ترتیب برابر ۶۱/۱۱%، ۵۵/۸۹%، ۴۶/۲۰% و ۶۳/۷۵% بوده است. فراکافت نسبت های تشابه جفتی (ANOSIM) مشخص نمود که بین منطقه حفاظت شده حرا و خورهای حسن لنگی، کولاهی و تیاب و هم چنین بین خور حسن لنگی و کولاهی تفاوت معنی داری بین نسبت تشابه مجموع کل مشاهدات وجود دارد (۰/۰۵>P). توزیع گونه ها در منطقه حفاظت شده حرا و دو خور کولاهی و تیاب از مدل توزیع سری لگاریتمی و در خور حسن لنگی از مدل عصای شکسته پیروی می کند.

آبچلیکیان, پرندگان زمستان گذران, حرا, خور, حسن لنگی, تیاب, کولاهی