سیدهدایت الله نوری - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان
داوود جمینی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، سنندج
علیرضا جمشیدی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان.

هدف از پژوهش حاضر، که به­لحاظ ماهیت کاربردی و از نظر روش تحلیلی توصیفی بوده، شناسایی عوامل بازدارنده استفاده از سیستم­های آبیاری بارانی و ارائه راهکارهای مناسبی جهت تقویت استفاده از سیستم­های مذکور در بین کشاورزان شهرستان روانسر می­باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کشاورزان استفاده­کننده از سیستم­های آبیاری بارانی واقع در شهرستان روانسر (۱۹۰N=) تشکیل می­دهند. با توجه به حجم جامعه مورد نظر، نمونه مورد مطالعه به­صورت تمام شمار انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشان داد موانع سخت­افزاری استفاده از سیستم­های آبیاری بر موانع نرم­افزاری استفاده از سیستم­های مذکور در بین کشاورزان شهرستان روانسر غلبه دارد. به این صورت که چهار عامل بازدارنده سخت­افزاری استفاده از سیستم­های آبیاری بارانی یعنی عوامل نظام اجرایی (۶۱۲/۲۶)، ویژگی زراعی (۸۶۸/۲۲)، ناسازگاری رفتاری (۹۹۷/۱۹) و محیطی (۴۹۲/۱۶) در مجموع ۹۶۹/۸۲ درصد متغیر وابسته را تبیین کرده­اند. در حالی­که موانع نرم­­افزاری استفاده از سیستم­های مذکور یعنی عوامل نظام اجرایی (۸۷۴/۳۱)، شخصی (۹۸۰/۱۹)، فنی تخصصی (۲۳۶/۱۵) و ناسازگاری فناوری (۹۲۱/۷) در مجموع ۷۱۱/۷۲ درصد متغیر وابسته را تبیین کرده­اند. هم­چنین، نتایج نشان داد راهکار اختصاص تسهیلات بانکی بلاعوض یا با بهره کم به کشاورزان با ضریب تغییرات ۱۲۳/۰ مهم­ترین راهکار اجرای سیستم­های آبیاری از دیدگاه کشاورزان محدوده مورد مطالعه بوده و دیدگاه اکثر پاسخ­گویان (۹/۷۷ درصد) نسبت به اجرای طرح­های مذکور در سطح عالی و خوب بوده است.

مدیریت منابع آب, سیستم های تحت فشار, موانع بازدارنده سخت افزاری, موانع بازدارنده نرم افزاری