علی محمد خورشیددوست - استاد گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز.
علی اکبر رسولی - استاد گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز.
علی سلاجقه - دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
مجتبی نساجی زواره - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه تبریز، عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

تحلیل دقیق سری­های زمانی دما یکی از بحث­های مهم در بررسی  تغییرپذیری اقلیم و تغییر اقلیم می­باشد. برای این منظور سری­های زمانی مورد استفاده باید همگن باشند. سری­های دمای حداکثر و حداقل سالانه و فصلی ۵ ایستگاه همدید در ناحیه خزر که دارای آمار طولانی مدت می­باشند مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحلیل از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده گردید. در روش مستقیم از شناسه تاریخی ایستگاه استفاده گردید. در روش غیرمستقیم از دو روش آزمون همگنی نرمال استاندارد مطلق و نسبی استفاده گردید. نتایج نشان می­دهد ناهمگنی از روش آماری با شناسه تاریخی ایستگاه مطابقت دارد. در بین روش­های آماری آزمون همگنی نرمال استاندارد نسبی مناسب­تر از روش همگنی نرمال استاندارد مطلق است. ارزیابی همگنی بین سری­های زمانی سالانه و فصلی دمای حداقل و حداکثر نشان می­دهد که سری­های زمانی دمای حداقل ناهمگنی بیش­تری نسبت به سری­های زمانی دمای حداکثر دارند. مقایسه نتایج همگنی بین سری­های زمانی دمای بیشینه و کمینه فصول سرد و گرم نشان می­دهد که سری­های زمانی دمای فصول سرد نسبت به عوامل ایجاد ناهمگنی پایدارتر می­باشند. در تعدادی از ایستگاه­ها، جابجایی ایستگاه در سری­های زمانی دمای حداکثر سالانه و فصلی باعث ایجاد ناهمگنی نشده است.

همگنی, دمای حداکثر و حداقل, آزمون همگنی نرمال استاندارد, ناحیه خزر