سیدهدایت ا... نوری - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی دانشگاه اصفهان.
عفت فتحی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان
سیدابوالفضل مسعودیان - استاد گروه جغرافیا و اقلیم شناسی دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی دانشگاه اصفهان.

چکیده   قنات یکیازپیچیده­ترین فنون ابداعی بشر برای استخراج منابع آب زیر زمینی درمناطقخشکو نیمه­خشکاستکهبرایآب­رسانیدرمناطقکمآبوحتیبدونآببه­وجودآمدهاست. قنات­ها در شهرستان لنجان علی­رغم دسترسی مردم این شهرستان به آب رودخانه زاینده رود از اهمیت فراوانی برخوردار است و در این منطقه از رشته قنات­هایی جهت آبیاری سطوح زیر کشت استفاده می­شود. روش پژوهش این مطالعه «توصیفی-تحلیلی» است و اطلاعات از منابع، اسناد کتابخانه­ای و سازمان­های مرتبط تهیه شده است. در این پژوهش سعی شده تغییرات کمی آب قنات­های منطقه و وضعیت کاهش سطح زیر کشت زراعی آبی مرتبط با تغییر تخلیه آب قنات­های شهرستان لنجان مورد بررسی قرار گیرد. برای انجام این مطالعه داده­های آماری گردآوری شده با استفاده از مدل امتیاز استاندارد پردازش شده است. در ادامه داده­ها بر اساس هدف مطالعه، با استفاده از مدل رگرسیون خطی سری­های زمانی،نمودارهای هیدروگراف و روش همبستگی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان داد که میزان تخلیه آب قنات­های شهرستان لنجان طی دوره آماری گذشته به­ویژه در سال­های خشکسالی روند کاهشی داشته است. به­طوری که تعدادی از قنات­ها در سال آبی ۱۳۹۰-۱۳۸۹ به­طور کامل خشک شده است. هم­چنین کاهش سطحزیرکشترابطه مستقیمیبامیزان تخلیه آبقنات­هابا ضریب معناداری (۰۰۱/۰sig=) و ضریبهمبستگیبه مقدار ۶۹/۰ داشته است.

واژگان کلیدی: قنات, سطح زیر کشت, خشکسالی, هیدروگراف, شهرستان لنجان