علی اکبر عنابستانی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمدشفیع صادقی بوگر - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.

در ایران با وجود سابقه زیاد در زمینه پیدایش سکونتگاه های روستایی، مساله مالکیت در ادوار مختلف تاثیرات زیادی را بر جوامع روستایی بر جای گذاشته است، اما با اجرای طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی امید می رود که این نابه سامانی ها حداقل در حوزه بافت کالبدی روستا کاهش پیدا نماید. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری سابقه دیرینه در زمینه سکونت­گزینی در داخل فلات ایران از دهه ۱۳۸۰ شاهد اجرای طرح و پیامدهای آن در زندگی روستاییان بوده است. هدف از این تحقیق مطالعه آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی در شهرستان اقلید می باشد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری تحقیق ۱۰ روستا با ۳۲۷۰ خانوار جمعیت می باشد که بر اساس فرمول کوکران ۲۴۷ پرسشنامه به­روش تصادفی سیستماتیک در منطقه گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان داد که رابطه ای نسبتا مناسب بین طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی و تغییرات در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در سطح روستاهای منطقه با آماره ۳۶۴/۰ تا ۵۲۹/۰ وجود دارد. شدت تاثیر متغیر طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی بر تغییرات زندگی روستاییان ۳۲۵/۰ برآورد شده است. افزایش سرمایه گذاری در روستاها بیشترین تاثیر را با ضریب ۵/۳۴ درصد در شکل گیری انواع تغییرات در زندگی روستاییان داشته است. طرح صدور سند اماکن روستایی دارای اثرمستقیم ۳۲/۰ بر روی بعد اقتصادی و اثر مستقیم ۵۰/۰ بر بعد کالبدی در زندگی روستاییان می­باشد. با توجه یافته ها، راهکارهایی شامل معافیت هزینه اجرای طرح برای طبقات اجتماعی خاص، تهیه بانک اطلاعات جامع از املاک روستایی و مدیریت آن توسط دهیار و غیره پیشنهاد شده است.

سند مالکیت, تغییرات اقتصادی و اجتماعی, تغییرات کالبدی, توسعه روستایی, اقلید