تحلیل و ارزیابی ویژگی های مورفوتکتونیکی و نئوتکتونیکی دامنه جنوبی کوهستان سبلان

Publish Year: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 240

This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEOP-17-45_005

تاریخ نمایه سازی: 23 آبان 1400

Abstract:

کوهستان سبلان یکی از واحدهای مورفوتکتونیک شمال غرب کشور است که به دلیل وسعت قابل ملاحظه آن در پژوهش حاضر تنها به بررسی ویژگی­های مورفوتکتونیک و نئوتکتونیک دامنه جنوبی آن پرداخته شده است. منطقه انتخابی دارای مختصات جغرافیایی ¢۳۶ °۴۷ تا ¢۰۰ °۴۸ طول شرقی و ۵۶¢ °۳۷ تا ¢۱۴ °۳۸ عرض شمالی است. این منطقه از نظر هیدروگرافی متشکل از حوضه­های پیسلرچای، آغمیون چای، بیوک­چای (از زیرحوضه­های رودخانه آجی­چای) و آغلاغان­چای (از زیرحوضه­های بالخلوچای اردبیل) است. گسل­های اصلی و فرعی متعددی دردامنه جنوبی سبلان  وجود دارد که آثار ژئومورفولوژی قابل توجهی به­جا گذاشته­اند. از پدیده­های مورفوتکتونیک عمده شناسایی شده می­توان به دره­های خطی، انحراف آبراهه­ها، پشته­های مسدودکننده، جابجایی مخروط افکنه­­ها و چشمه­های معدنی اشاره کرد. اگرچه کوهستان سبلان از دوره میوسن فعال بوده اما مخروط اصلی آن در طی کواترنر تشکیل شده است (زمردیان ۱۳۸۱)، لذا این منطقه می­تواند جزو مناطق فعال تکتونیکی باشد. جهت بررسی ویژگی­های تکتونیک جوان و ارزیابی میزان فعالیت آن در منطقه، سعی شده است از شاخص­های  متعدد ژئومورفیک استفاده شود تا نتایج صحیحی در این مورد گرفته شود. شاخص­های استفاده شده شامل تضاریس جبهه کوهستان (Smf)، نسبت بین پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf) نسبت شکل حوضه زهکشی (Bs)، شاخص عدم تقارن توپوگرافی (Af)، عامل تقارن توپوگرافی (T) و شاخص ارزیابی نسبی فعالیت­های تکتونیکی (IAT) می­باشد. این شاخص­ها به تفکیک در ۴ حوضه زهکشی منطقه مورد بررسی قرار گرفته­اند. نتایج شاخص­های (Smf) و (Vf) برای دو حوضه حالت فعال و برای دو حوضه دیگر شرایط نیمه­فعال نشان می­دهد. شاخص نسبت شکل برای تمامی حوضه­ها شرایط فعال تکتونیکی را مشخص می­سازد. نتایج شاخص­های تقارن و عدم تقارن توپوگرافی هم تاییدکننده نتایج شاخص­های فوق است. در نهایت سعی شده است از شاخص IAT نیز استفاده شود. گفتنی است شاخص IAT از متوسط کلاس­های مختلف شاخص­های ژئومورفیک به­دست می­آید و وضعیت کلی فعالیت­های نئوتکتونیکی مناطق را مشخص می­سازد. مطابق نتایج این شاخص، سه حوضه از چهار حوضه منطقه دارای نوع فعالیت زیاد و حوضه چهارم (بیوک­چای) دارای فعالیت متوسط است. بنابراین دامنه جنوبی کوهستان سبلان به عنوان بخشی از کل واحد مورفولوژی و کوهستان، از نظر تکتونیکی هنوز هم فعال است.

Authors

معصومه رجبی

گروه آموزشی ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز

ابوالفضل سلیمانی

جغرافیایی طبیعی (ژئومورفولوژی)

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ۱ آقانباتی، علی (۱۳۸۷)، «گسل­ها و نقش آنها بر زمین­شناسی ...
  • ۲ اسداللهی­نژاد، اسد (۱۳۷۱)، «تحول ژئومورفولوژی نیرچای (آغلاغان چای)»، پایان­نامه ...
  • ۳ اسفندیاری، فریبا (۱۳۸۵)، «پژوهشی در سیستم­های مورفوژنژ در دامنه ...
  • ۴ خیام، مقصود (۱۳۷۲)، «کوششی بر طرح وضع ساختمانی و ...
  • ۵ خیام، مقصود و مختاری، داوود (۱۳۸۲)، «ارزیابی فعالیت­های تکتونیکی ...
  • ۶ دلال­اوغلی، علی (۱۳۸۱)، «پژوهشی در سیستم­های مورفوژنز در دامنه ...
  • ۷ رجائی ریزی، محمدرضا (۱۳۸۱)، «هیدروژئوشیمی چشمه­های انتخابی دامنه جنوب ...
  • ۸ زمردیان، محمدجعفر (۱۳۸۱)، «ژئومورفولوژی ایران، فرایندهای ساختمانی و دینامیک­های ...
  • ۹ سازمان زمین­شناسی (۱۳۷۶)، «نقشه­های زمین­شناسی ۱:۱۰۰۰۰۰»، برگه­های مشگین شهر ...
  • ۱۰ سازمان زمین­شناسی (۱۳۷۶)، «شرح نقشه­های زمین­شناسی چهار گوش اهر ...
  • ۱۱ سحابی، فریدون (۱۳۷۸)، «بررسی آتش­فشان سبلان با توجه خاص ...
  • ۱۲ شفیعی بافقی، امیر و همکاران (۱۳۸۷)، «ریخت زمین­ساخت و ...
  • ۱۳ کرمی، فریبا و همکاران (۱۳۸۷)، «بررسی و پهنه­بندی خطر ...
  • ۱۴ مختاری، داود (۱۳۸۴)، «نقش نوزمین ساخت در تکامل سامانه ...
  • ۱۵ موحد دانش، علی­اصغر (۱۳۶۷)، «طرح مطالعاتی سبلان مطالعه هیدرولوژی ...
  • ۱۶ نجف­زاده نوبر، سیما (۱۳۸۲)، «بررسی مورفوتکتونیکی بخشی از گسل ...
  • Bull, B.W., (۱۹۸۴), “Tectonic Geomorphology”, Journal of Geological Education, No. ...
  • Burbank, D.W., and Anderson, R.S. (۲۰۰۱), “Tectonic Geomorphology”, Malden, Blackwell ...
  • De Blj, Peter O. Muller (۱۹۹۸), “Physical Geography of Global ...
  • Goudie, A.S., (۲۰۰۴), “Encyclppedia of Geomorphology”, Routledge, Volume ۲ ...
  • Hamdouni, R.E., Irigaray, C., Fernandez, T., Chancon, J., Keller E, ...
  • Keller, E.A., Pinter, N, (۱۹۹۶), “Active Tectonic, Earthquake, Uplift and ...
  • Ramirez- Herrera, M.T. (۱۹۹۸), “Geomorphic Assessment of Active Tectonics in ...
  • Rockwell, T.K., Keller, E.A., Johnson, D.L. (۱۹۸۵), “Tectonic Geomorphology of ...
  • Schumm, S.A., Dumont, I.F., and Hol Brook, (۲۰۰۰), “Active Tectonics ...
  • Silva, P.G., Goy. J.L., Zazo, C., Bardji, T. (۲۰۰۳), “Fault ...
  • نمایش کامل مراجع