سعید جهانبخش اصل - گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
علی محمدخورشیددوست - گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
یعقوب دین پژوه - گروه منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
فاطمه سرافروزه - دانش آموخته دکترای جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز

روند تغییرات ۲۷ شاخص مرتبط با درجه حرارت و بارش­های حدی در تبریز، طی دوره آماری ۲۰۱۱-۱۹۶۱ با استفاده از آزمون­های ناپارامتریک من-کندال و تخمینگر شیب sen مورد بررسی قرار گرفت. همچنین توزیع مقادیر کرانه­ای تعمیم­یافته به رویدادهای حدی مشاهداتی برازش داده شد و مقادیر چندک متغیرها به ازای دوره­های بازگشت مختلف تخمین زده شد. نتایج نشان داد که طی نیم سده گذشته، روند شاخص­های مربوط به روزهای تابستانی، شب­های حاره­ای و شب­های گرم افزایشی بوده و از نظر آماری معنی­دار می­باشد. شاخص­های روزهای یخی و روزهای سرد دارای روند رو به پایین و معنی­دار می­باشد. کمترین مقدار سالانه درجه حرارت حداکثر و حداقل روزانه روند افزایشی معنی­داری را نشان می­دهد. در شاخص­های تعداد روزهای با بارش مساوی یا بیش از ۱۰ و ۱۵ میلی­متر، روزهای تر متوالی، مجموع بارش روزهای تر و مجموع بارش مواقعی که بارندگی بیش از صدک ۹۵ و ۹۹ است، روند نزولی معنی­دار تجربه شده است. منحنی­های رشد و نمودارهای Q-Q پس از برازش توزیع مقادیر کرانه­ای تعمیم­یافته به مقادیر سالانه دمای حداقل و حداکثر روزانه و بارش حداکثر روزانه در تبریز ترسیم گردید. بررسی نمودارها نشان می­دهد که تابع توزیع مذکور قابلیت زیادی در برازش سری داده­های حدی حتی در قسمت انتهایی توزیع دارد.

رویدادهای حدی اقلیمی, آزمون ناپارامتریک من-کندال, توزیع مقادیر کرانه ای تعمیم یافته, دوره بازگشت, تبریز